Nieuwe behandeling urineweginfecties op komst?

Steeds meer bacteriën ontwikkelen antibioticaresistentie. Dit vormt een grote uitdaging in de strijd tegen bacteriële infecties. Alvin Lo en Han Remaut (VIB/Vrije Universiteit Brussel) hebben een chemische stof geïdentificeerd die mogelijk kan leiden tot een nieuw geneesmiddel tegen bacteriële urineweginfecties.

In tegenstelling tot de gangbare antibiotica leidt dit kandidaat geneesmiddel niet tot de vernietiging, maar wel tot de ontwapening van de ziekteverwekkende bacterie. Deze nieuwe strategie heeft als voordeel dat het de andere (nuttige) bacteriën ongemoeid laat, en dat er minder kans bestaat op de ontwikkeling en onderlinge verspreiding van resistentie door bacteriën.

Vasthechting van bacteriën: een noodzakelijk kwaad

Heel wat ziekteverwekkende bacteriën hechten zich vast aan een cel vooraleer ze die kunnen infecteren, telkens op een heel vergelijkbare manier. De onderzoeksgroep onder leiding van Han Remaut legt zich toe op een nieuwe benadering in de bestrijding van infecties, die erin bestaat om deze cruciale stap in het infectieproces te beletten en zo de bacterie te ontwapenen. In dit geval zijn de pijlen gericht op de bacterie die instaat voor zowat 80% van de urineweginfecties: de uropathogene E.coli.
Om te voorkomen dat ze weggespoeld worden door urine, hechten de E. coli-bacteriën zich vast met behulp van haarvormige structuren, zogenaamde pili. In 2011 slaagden Han Remaut en zijn collega’s er als eersten in om het mechanisme dat instaat voor de pilus-vorming in beeld te brengen. Om deze belangrijke structurele inzichten te kunnen vertalen naar mogelijke nieuwe geneesmiddelen was verder onderzoek nodig.

Zoektocht naar nieuwe geneesmiddelen

Alvin Lo en zijn team gingen op zoek naar chemische stoffen die de pili-vorming kunnen tegenwerken. Dit leverde een stof op die een essentiële stap in het assemblageproces van de pili onmogelijk maakt. Als test stelden ze E. coli-bacteriën bloot aan deze stof, waardoor de bacteriën niet meer in staat waren om pili aan te maken. Deze “kale” bacteriën konden zich ook niet langer vasthechten aan hun gastheer.
“E.coli is niet de enige ziekteverwekkende bacterie die dit mechanisme gebruikt om zich vast te hechten”, legt Alvin Leo uit. Als bij verder onderzoek blijkt dat onze molecule inderdaad efficiënt is in de bestrijding van urineweginfecties, kunnen we deze strategie ook inzetten in de strijd tegen andere infectieziekten zoals voedselvergiftiging of reizigersdiarree.”