Nieuw medicijn tegen ziekte van Crohn op komst

De laatste 10 jaar is de behandeling van de ziekte van Crohn sterk verbeterd dankzij nieuwe medicijnen. Maar die slaan niet bij alle patiënten aan. Onderzoekers waren wel op het spoor van een nieuwe therapie, maar die bleek onaanvaardbare nevenwerkingen te hebben. Samen met buitenlandse centra is UZ Leuven er nu in geslaagd om een efficiënt medicijn te ontwikkelen zonder schadelijke bijwerkingen.

Eiwitten blokkeren

De ziekte van Crohn is een chronische inflammatoire darmziekte (inflammatory bowel disease – IBD). Vroeger bleef de behandeling van IBD veelal beperkt tot het onderdrukken van de ontsteking, met bijvoorbeeld cortisone. Ook werden stukken darm die al erg waren aangetast, vaak operatief verwijderd.

Sinds enkele jaren is de focus van de behandeling verschoven. Gastro-enterologe Séverine Vermeire van UZ Leuven: “We proberen nu in te grijpen op de mechanismen die aan de basis van de aandoening liggen, om zo ontstekingen te voorkomen. Zo bestaat sinds een tiental jaar een therapie die TNF-alfa blokkeert, een eiwit dat bij iedereen aanwezig is, maar bij IBD-patiënten in te grote hoeveelheden wordt aangemaakt.”

Andere strategie

Nadeel van de therapie is dat ze bij 10 à 20% van de patiënten niet aanslaat. Bij nog eens 30% blijkt ze na verloop van tijd haar efficiëntie te verliezen. Die groep patiënten kan nu binnen afzienbare tijd geholpen worden met een nieuw medicijn, vedolizumab. Professor Vermeire: “Het werkt in op de lymfocyten, witte bloedcellen die bij IBD massaal naar de darm trekken en daar ontstekingen uitlokken en onderhouden. Al langer gebeurde er onderzoek naar medicatie om die lymfocytenmigratie te blokkeren. Maar de werkbare medicijnen bleken tot nu toe onaanvaardbare risico’s in te houden, omdat niet alleen de migratie naar de darm maar ook naar bijvoorbeeld de hersenen werd geblokkeerd, met vaak ernstige hersenaandoeningen tot gevolg. Met het nieuwe medicijn zijn we erin geslaagd om de migratie selectief te blokkeren.”

Volgend jaar op de markt

Verwacht wordt dat vedolizumab in de loop van 2014 beschikbaar komt op de Europese markt. Deze week zijn twee studies gepubliceerd in het toonaangevende New England Journal of Medicine waarin de werkzaamheid van vedolizumab wordt aangetoond. De Leuvense IBD-specialisten blijven verder onderzoek verrichten naar nieuwe therapieën. Ook wordt onderzocht of bijvoorbeeld stoelgangtransplantatie en stamceltransplantatie nuttig zijn bij patiënten die niet reageren op andere behandelingen.