Meer kankers maar ook meer overlevers

Kankerbehandelingen zijn de afgelopen decennia spectaculair geëvolueerd. Dat laat zich duidelijk aflezen in de cijfers. Zo is het aantal mensen dat 5 jaar na een diagnose nog in leven is, bijna verdubbeld: van 40 naar 70%. Toch is er ook reden tot ongerustheid. De gevolgen van de stilgevallen screeningsprogramma’s tijdens lockdown maken dat heel wat tumoren onder de radar zijn gebleven.

Wereldwijd tekent zich nog steeds een stijging af van het aantal kankers. Ruim 19 miljoen mensen worden jaarlijks door de ziekte getroffen. In ons land telde het kankerregister in zijn laatste volledige rapport zo’n 70 000 nieuwe diagnoses. Een toename die volgens de Stichting tegen Kanker vooral kan verklaard worden door de bevolkingsaangroei en de vergrijzing.

Betere overleving

Een andere meer hoopvolle stijging die zich gelijktijdig voltrekt, is die van de overlevingskansen. Ook daar manifesteert zich een versnelling. In een halve eeuw tijd evolueerde dat naar maar liefst 70 % overlevers, vijf jaar na de diagnose. Kanker lijkt in steeds meer gevallen te vervellen tot een chronische aandoening.

Dat fenomeen is te danken aan de razendsnelle ontwikkeling van nieuwe behandelingen en inzichten in combinatie met vroegtijdige opsporingsprogramma’s en preventiecampagnes. België behoort qua overleving voor heel wat kankers vandaag tot de Europese top. De toegankelijkheid van de gezondheidszorg, een multidisciplinaire aanpak, nieuwe strategieën en de introductie van innovatieve technieken zijn daar mee verantwoordelijk voor.

Kan mijn kanker behandeld worden?

Het is een van de meest gestelde vragen na een diagnose. Zo’n 193 nieuwe kankerpatiënten klopten er vorig jaar ongerust mee aan bij de Stichting tegen Kanker. Daar kunnen ze mensen steeds vaker een positief antwoord hierop formuleren. Dat ondervond ook Greetje, bij wie in 2015 een kwaadaardige huidkanker (melanoom) werd ontdekt in de sinussen. Er volgde een zware operatie en 6 weken bestraling. Een aantal maanden later werden metastasen in de nek gevonden. Een eerste immunotherapie werd opgestart maar na enkele maanden werden uitzaaiingen in maag, lever en bot vastgesteld. De boodschap die volgde was hard. Als de volgende therapie niet aanslaat is er slechts 20% kans op overleving. De behandelende arts startte een nieuwe immunotherapie op. Die sloeg aan en ondanks erg zware bijwerkingen, kwam Greetje er bovenop. “Vier jaar na de kankerdiagnose, leef ik weer volop. Ik werk halftijds en ben mijn artsen erg dankbaar hiervoor. Zonder deze therapie was dit een heel ander verhaal geweest.“, vertelt Greetje.

Immunotherapie

Een van de grote succesverhalen in kankerbehandeling is dat van de immunotherapie die op heel wat terreinen voor een heuse omwenteling heeft gezorgd. Voor het eerst kregen heel wat mensen met uitgezaaide tumoren perspectief aangeboden. Ook voor moeilijk te behandelen kankers zoals longtumoren fungeerde deze behandeling als een gamechanger.

“Immunotherapie heeft voor een positieve ommekeer gezorgd want áls het werkt, verlengt het een leven met vele jaren, of leidt het zelfs tot genezing”, aldus prof. Diether Lambrechts (VIB-KU Leuven). “Een belangrijk minpunt is dat slechts bij een relatief klein percentage van de kankerpatiënten zulke behandelingen leiden tot een duurzame klinische respons. Wetenschappers houden zich momenteel bezig met de zoektocht naar biomerkers die kunnen aangeven welke patiënten al dan niet baat hebben bij deze therapie en met het identificeren van nieuwe behandelingsdoelwitten om nog betere behandelingen te ontwikkelen. In de komende jaren zullen zij ongetwijfeld er in slagen om steeds meer kankerpatiënten succesvol te behandelen.”