‘Maak wilsuitdrukking orgaandonatie online mogelijk’

De wet die orgaantransplantatie regelt dateert van 1986. Een onderzoeker aan de UAntwerpen hield ze tegen het licht en heeft een aantal aanbevelingen. Zo stelt hij voor dat expliciet weigeren of toestemmen online moet kunnen. Naasten zouden meer hun zegje moeten kunnen doen en levende donoren zouden sneller moeten kunnen schenken.

In ons land worden jaarlijks bijna 1.000 transplantaties uitgevoerd en staan er ook meer dan 1.000 personen op een wachtlijst. Per jaar sterven zo’n 100 mensen omdat ze niet tijdig een orgaan krijgen. België heeft op zich geen slecht systeem, maar het kan beter, meent onderzoeker Nils Broeckx.

Volgens Broeckx moet de wens over donatie bij leven gemakkelijker kunnen. “Ons systeem, met een vermoeden van toestemming is goed, maar men zou meer informatie kunnen verstrekken. Ook jezelf verzetten tegen of uitdrukkelijk kiezen voor orgaandonatie moet simpeler kunnen. Waarom geen tax-on-webachtige aanpak zodat het online kan? Dan is de drempel veel lager en zouden er veel meer uitdrukkelijke toestemmingen komen.”

Levende donatie

Nog volgens de onderzoeker zou ook levende donatie sneller moeten kunnen. “De huidige wet stelt dat dat enkel bij levensgevaar kan. Maar de geneeskunde evolueerde. Nierpatiënten zijn nu vaak niet meer in levensgevaar dankzij dialyse, maar door hun aandoening en de nood aan regelmatige dialyse wordt hun levenskwaliteit nog wel sterk aangetast. Misschien kan de arts daar – mits omkadering – meer therapeutische vrijheid krijgen?”

De kersverse doctor pleit ook voor een duidelijkere rol van de naasten van een overledene. “In principe is het de wil van de overledene die telt, maar je kan er niet omheen dat ook naasten rechten hebben en bij orgaanwegneming na overlijden in hun psychische integriteit kunnen worden aangetast. Hun rol zou veel duidelijker in de wet kunnen worden omschreven. Als de naasten zich verzetten en het zou anders morele schade opleveren, dan moeten artsen het verzet naleven”.

Orgaan schenken bij leven mag geen geld kosten

Voorts pleit Broeckx er met zijn analyse ook voor dat orgaandonatie bij leven financieel neutraal blijft. “Nu kan een orgaan schenken al snel meer dan 1.000 euro kosten. Recent werden al stappen gezet, waarbij de remgelden voor levende donoren kunnen wegvallen, maar het koninklijk besluit is er nog niet. Dat zou een belangrijke stap vooruit zijn”, aldus Broeckx.

Ten slotte pleit de onderzoeker voor een duidelijker juridisch kader voor bepaalde basisprincipes zoals billijkheid of utiliteit. “Geef je voorrang aan iemand die nog langer te leven heeft? Geef je een lever bij voorkeur aan iemand zonder alcoholproblematiek? Ook al wordt er over nagedacht en levert bijvoorbeeld Eurotransplant in de praktijk goed werk, die principes staan niet in de wet. Als dat wel zou zijn, zou dat handig zijn in geval van geschillen en kan er ook beter over worden gereflecteerd. Zeker binnen de rechtsleer is er weinig over geschreven, terwijl reflectie kan leiden tot een beter en rechtvaardiger systeem.” (Belga)