Luister naar je woede

Achter je emoties gaat altijd een boodschap schuil. Maar hoe zit dat bij woede? En hoe zet je die boosheid om in woorden en niet in daden?

Razernij, vijandigheid, ergernis, verontwaardiging, drift, ellende, gedoe, wrok, misnoegen, prikkelbaarheid, afkeer... Woede uit zich niet altijd op een extreme manier, met haat en geweld. Soms sijpelt ze heimelijk bij je binnen en zoekt ze een andere expressievorm dan getier of vernielingen. Wat vaststaat is dat woede je iets probeert te vertellen. En vaak hoor je dat niet. Je ondergaat je woede, negeert ze... Nochtans dienen je emoties om je duidelijk te maken dat je iets moet doen, denken, veranderen. De term ‘emotie’ komt trouwens van het Latijnse ‘emovere’, wat zoveel betekent als ‘doen bewegen’. Woede is dus een kracht die in je lichaam ontstaat als reactie op informatie die binnenkomt en je aanzet om te reageren.

Wat is woede?

Woede boezemt angst in, blijft niet onopgemerkt. Woede is pijnlijk, voor jezelf en voor de anderen. Nochtans stimuleert ze je om voor jezelf op te komen, grenzen te stellen, te zeggen: tot hier en niet verder. Neurowetenschappers hebben vastgesteld dat je bloed naar je handen stroomt wanneer je je opwindt, zodat je sneller naar een wapen of een instrument kan grijpen om je te verdedigen. Je bloed kookt. Bij woede stijgt je bloed ook naar je gezicht: je loopt rood aan. Al je energie is gericht op het kunnen reageren, zodat je jezelf kan verdedigen. Woede is dus een emotie waarmee je jezelf kan beschermen.

Kwaad zijn is niet onschuldig

Bij woede komt er adrenaline vrij, die voor extra energie zorgt, maar ook meer cortisol (stresshormoon). Na één minuut woede heeft je lichaam een uur nodig om chemisch te ontgiften. Woede is dus een toxische emotie.

In sommige families, middens, culturen zijn impulsieve en heftige reacties niet toegestaan. Soms uiten die zich dan – al dan niet bewust – op een andere manier. Tanden en kaken opeenklemmen (op de tanden bijten), spijsverteringsproblemen, leverbeschadiging (volgens de Chinese geneeskunde), slapeloosheid, minder zelfvertrouwen, depressie...

Gedrag dat het gevolg is van woede kan dus zowel fysiek verwoestend zijn omwille van de toxische en somatische effecten, als psychologisch schade toebrengen, omdat het leidt tot een negatief zelfbeeld. Je gedrag kan ook je relaties met anderen in gevaar brengen. Daarom moet je voorzichtig zijn en moet je proberen je woede te uiten zonder nefaste gevolgen.

Woede uiten zonder agressie

Door in een vroeg stadium je woede aan te pakken, neem je de agressie weg voor ze escaleert. Je woede toont je de weg. Maak er het beste van, zonder een strijd te beginnen die jezelf en je relaties kapotmaakt. De voorstelling die je van een situatie hebt, wordt bepaald door je overtuiging, vooroordelen, opvoeding en alles wat je sinds je geboorte hebt opgebouwd. Iedereen reageert dus anders op een situatie.

Dat betekent dat je je kijk op een situatie die je niet bevalt ook kan veranderen (Wat is er echt gebeurd?, Wat heb je daarbij gevoeld?, Waaraan had je eigenlijk behoefte?)

De beste oplossing? Zo rustig mogelijk proberen uit te leggen wat je voelt. Meer zelfkennis (Waarom heb je zo heftig gereageerd?, Waardoor voelde je je bedreigd?) resulteert in een betere communicatie met de andere. Er kan dan een dialoog tot stand komen, zodat je begrijpt waar je behoefte aan hebt om je gerespecteerd en goed in je vel te voelen. Wanneer je mag zijn wie je bent en anderen je de ruimte geven, heeft woede geen bestaansreden meer.

Krijg je toch een woedeaanval, probeer dan weer rustig te worden, om zo je stressniveau naar beneden te halen en je chemisch evenwicht terug te winnen. Wandelen, sporten, mediteren, relaxatieoefeningen... kunnen daarbij helpen.

Woedebeheersing via therapie

Jérôme (41) heeft een therapie gevolgd waarmee hij zijn woede onder controle kan houden: “Toen ik klein was en me gefrustreerd voelde, slaagde ik er niet in mijn gevoelens te uiten. Diep in mij voelde ik pijn. Telkens wanneer ik me verkeerd beoordeeld voelde, ontplofte ik. Ik stond bekend als een opvliegend kereltje. Ook in mijn relatie, als volwassene, voelde ik mij een onbegrepen monster. Er was een kloof tussen wat ik diep in mij voelde en wat ik kon delen. Op een dag heb ik iets onvergeeflijk gedaan... Ik werd panisch, mijn vrouw deed denigrerend tegen mij, veroordeelde me, brak me af... Ik voelde me onbemind, verlaten. Toen heb ik haar geslagen. Ik was geschokt, had alles kapotgemaakt.”

“Ik heb toen beslist om in groepstherapie te gaan. We waren met een tiental mensen en werden begeleid door twee of drie therapeuten. We gingen het engagement aan om 21 sessies te volgen binnen een strikt kader: twee uur per week therapie, zonder reden weg blijven kon niet, geen drugs, geen alcohol, geen woede-uitbarstingen. Alles verliep in een sfeer van vertrouwelijkheid en respect. De therapie bood de kans om uit te leggen bij welk gedrag we ons slecht voelden, maar leerde ons ook risicosituaties te herkennen, te achterhalen op welke cruciale momenten we uit de bocht gingen. Via oefeningen en rollenspellen kwamen we tot een handleiding voor onze eigen woede.”

“Vandaag heb ik een beter zelfbeeld. Ik voel me niet langer bedreigd door wat anderen denken. Ik voel me nog zelden aangevallen. En gebeurt dat toch, dan trek ik me terug. Ik ervaar niet langer de behoefte om me te verdedigen – noch verbaal, noch fysiek, noch innerlijk. Ik heb er geen nood meer aan om te ontploffen. Ik heb begrepen wat er binnen in mij zachter moet.”

De positieve kant

Woede is een uitnodiging om jezelf liever te zien en meer te respecteren. Door je woede te aanvaarden, wordt je je bewust van de boodschap die erachter schuilgaat: knoop opnieuw aan met wat voor jou het allerbelangrijkste is, gun jezelf voldoende ruimte, neem vrede met jezelf. Dat zal zeker afstralen op je relatie met anderen.