© Getty Images/Hero Images

Levensjaren winnen door gezond te eten

Leen Baekelandt
Leen Baekelandt Journaliste Plusmagazine.be

De Hoge Gezondheidsraad (HGR) werkte vijf prioritaire aanbevelingen uit die het grootste effect zullen hebben op de gezondheid. Want via gezonde voeding gezonde levensjaren winnen, het kan!

Het nieuwe advies van de Hoge Gezondheidsraad werd een wetenschappelijk rapport van 88 pagina’s, waaraan een dertigtal Belgische deskundigen meewerkten. Zij bogen zich over ziekten zoals cardiovasculaire aandoeningen, kanker, type 2-diabetes, bronchiale aandoeningen, musculoskeletale aandoeningen, levercirrose, neurocognitieve stoornissen, depressie en angststoornissen... en gingen na welke voedingsmiddelen en -stoffen in belangrijke mate bijdragen tot die gezondheidsproblemen. Dit leidde tot een twaalftal eenvoudige en makkelijk toe te passen voedingsadviezen, die ze in volgorde van belangrijkheid rangschikten.

Sedentariteit en overgewicht bestrijden

Overgewicht en obesitas blijven een belangrijke oorzaak van morbiditeit en sterfte. Dat bevestigt ook Sciensano, het Belgisch instituut voor gezondheid, dat vandaag een onderzoek publiceert waaruit blijkt dat bijna de helft van de bevolking in België overgewicht heeft en 15,4% obees is. Daarom is een preventiestrategie bovenal gericht op het evenwicht tussen lichaamsbeweging en calorieënopname.

5 vuistregels

Eten om gezonde levensjaren te winnen, hoe pak je dat aan? Het internet en diverse publicaties voor een breed publiek staan vol tips van velerlei aard, maar het is vaak moeilijk hun wetenschappelijke juistheid en hun werkelijke draagwijdte te achterhalen. Bovendien zijn ze dikwijls onvolledig en niet volgens belangrijkheid ingedeeld. Daarom stelt de HGR, vijf prioritaire aanbevelingen voor die het grootste effect zullen hebben op de gezondheid.

Levensjaren winnen door gezond te eten

1) Eet elke dag ten minste 125 g volle graanproducten, in functie van de energiebehoeften. Om hun heilzame effecten ten volle te benutten, is het aangewezen ze in de plaats van geraffineerde graanproducten te eten. Volkoren brood is bijvoorbeeld te verkiezen boven wit brood, volkoren pasta boven witte pasta enz.

2a) Eet elke dag 250 g of twee stukken fruit. Om te veel toegevoegde suikers en/of vetten te vermijden, geniet vers fruit zonder toevoeging van suiker of vet de voorkeur. Zorg voor afwisseling en kies voor lokaal geproduceerde seizoensproducten. Was het fruit altijd en schil het indien nodig alvorens het te eten.

2b) Eet elke dag ten minste 300 g groenten (rauw of bereid). Varieer in soorten en laat je leiden door het seizoen en lokale producten.

3) Eet wekelijks peulvruchten. Vervang ten minste één keer per week vlees door peulvruchten. De teelt en de productie van peulvruchten hebben bovendien een geringe impact op het klimaat.

4) Eet dagelijks 15 tot 25 g noten of zaden zonder zoute of zoete omhulsels; een handvol stemt overeen met ongeveer 30 g. De voorkeur gaat uit naar producten rijk aan omega-3 vetzuren.

5) Beperk de zoutinname. Kies voor producten arm aan zout en beperk het toevoegen van zout aan bereidingen of aan tafel. Kruiden en niet-gezouten specerijen zijn goede alternatieve smaakmakers!

Van vijf naar twaalf prioriteiten

6) Gebruik elke dag tussen 250 en 500 ml melk of melkproducten. Als het gebruik lager ligt, moet extra aandacht besteed worden aan de inname van andere bronnen van eiwitten, calcium en vitamines.

7) Eet elke week één of twee keer vis, schaaldieren of schelpdieren, waarvan één keer vette vis. Verkies daarbij producten die rijk zijn aan omega 3-vetzuren.

8) Eet niet meer dan 300 g rood vlees per week. Het kan vervangen worden door peulvruchten, vis, gevogelte, eieren of andere vervangproducten die een volwaardig alternatief vormen voor rood vlees.

9) Eet maximaal 30 g vleeswaren (charcuterie, bereide vleeswaren enz.) per week. Vervang charcuterie door visconserven, garnituren op basis van peulvruchten, fruit of verse kaas.

10) Drink zo weinig mogelijk dranken met toegevoegde suikers (gesuikerde frisdranken, vruchtennectar enz.). Water blijft de beste dorstlesser.

11) Zorg voor voldoende calciuminname (950 mg/dag) via diverse natuurlijke bronnen zoals melk en afgeleide producten.

12) Zorg voor een toereikende inname van meervoudig onverzadigde vetzuren (waaronder omega 3-vetzuren) door de voorkeur te geven aan koolzaad-, soja- en walnootolie en gebruik noten en zaden. Vervang harde margarines en boter door niet-tropische oliën, smeervetten en vloeibare bak- en braadvetten.

Gezelligheid en duurzaamheid zijn ook belangrijk

Samen eten komt zowel het individu als de samenleving ten goede. Het is belangrijk de tijd te nemen om samen te eten, niet alleen thuis, maar ook op school, op het werk, in de (zorg)centra en in andere omstandigheden. Samen eten biedt sociale voordelen die niet bestaan als je allen eet.

Hierbij dient echter een kanttekening te worden gemaakt. Alcohol maakt al te vaak deel uit van sociale activiteiten en dat moet anders. Want alcohol voert met voorsprong de lijst aan van voedingsmiddelen die een negatieve invloed hebben op de gezondheid.

‘Matig’ alcoholgebruik betekent niet meer dan 10 ‘standaardglazen’ per week, maar geen alcohol drinken blijft het ideaal.

Ten slotte pleit de HGR ervoor dat bij de uitvoering van de aanbevelingen rekening wordt gehouden met duurzaamheidsoverwegingen. Toekomstgericht denken is meer dan ooit een noodzakelijke voorwaarde om de huidige en toekomstige generaties te beschermen tegen de negatieve gevolgen van de uitputting van de natuurlijke rijkdommen en van de klimaatverandering.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content