Leven met oorsuizen
Een onophoudelijk geluid in uw hoofd waar u maar niet kunt aan ontsnappen: dat is tinnitus. “Er zijn mensen die er gek van worden. Maar ik ben een taaie doordrijver”, getuigt Bert Ghysels.
“Kent u dat geluid van zo”n oude waterketel op “t vuur? Dat gesis, met ook een piepgeluid erbij? Dat hoor ik dus voortdurend in mijn hoofd, ergens centraal achteraan.” Voor Bert Ghysels (63) is de sensatie van absolute stilte voltooid verleden tijd.
“Het begon een kleine zes jaar geleden. Ik struikelde over materiaal en kwam met mijn hoofd in een stalen buis terecht (Bert is productieleider aan het Hoger Instituut voor Schone kunsten in Gent). Het was een zware klap, mijn hoofd lag helemaal open. “Oei, er is een zenuw door”, hoorde ik de dokter zeggen toen ze me aan het hechten was. Ik besteedde er niet veel aandacht aan, vermoedelijk had ik ook een lichte hersenschudding.” Of er een verband bestaat, weet ik niet, maar zo’n twee weken later hoorde ik een licht gesuis in mijn oren. En het ging niet weg, het werd met de tijd zelfs nog luider. Eerst leek het in mijn twee oren te zitten, later verschoof het naar achter in mijn hoofd.”
Van geen kwaad bewust
“Toen ik naar een gespecialiseerde afdeling van een universitair ziekenhuis verwezen werd, was ik me nog van geen kwaad bewust. Ik vond het raar dat de wachtzaal vol zat met mensen die aantekeningen maakten in dikke bundels papier. Maar toen kwamen ze mij halen en kreeg ik ook zo’n bundel mee: een heel uitgebreide lijst meerkeuzevragen. Eén ervan was of ik zelfmoordneigingen had. Ik kruiste ‘neen’ aan, maar dacht toen voor het eerst: “Oei, wat is dat voor iets wat ik heb?”
Fantoomgeluiden
“Op dat moment dacht ik nog dat er wel iets aan te doen zou zijn. Het probleem komt voor bij mensen die doof zijn voor bepaalde tonen. Omdat de zenuwen geen geluid meer kunnen doorgeven naar de hersenen, produceren ze fantoomgeluiden. Ze stopten me in een geluidscabine met een hoofdtelefoon op waar ze een tijdlang de hoge toon doorstuurden die ik altijd hoor. En ja, toen ze stopten en de hoofdtelefoon af mocht, was het storende geluid in mijn hoofd verdwenen. Net toen mijn lach op zijn breedst was, kwam het weer zachtjes opzetten en nam het weer toe. Sommige mensen hebben baat bij deze techniek, bij mij haalde het niets uit.”
Onhoudbaar
“Iets later probeerde een jonge audioloog hetzelfde met een oormasker waar ik 14 dagen mee moest rondlopen. Het ziet er uit als een hoorapparaat maar stuurt permanent die bewuste toon door om de zenuwen te bedotten. Ook dat leverde niets op.”
“Nadien probeerde hij het met een hoorapparaat: als mijn gehoor zou verbeteren, zouden mijn zenuwen meer werk hebben en de fantoomgeluiden misschien verdwijnen. In eerste instantie niet slecht: ik hoorde weer beter op vergaderingen, een hele vooruitgang. Alleen: hoe beter ik geluiden van buitenaf kon horen, hoe sterker het tinnitus werd. Het was alsof dat gesis en gepiep alles wilde overtreffen, de geluidssterkte nam gewoon mee toe. Uiteindelijk werd het onhoudbaar: ik had het gevoel dat mijn hoofd zou openknallen. Ik heb dat hoorapparaat maar teruggebracht”?
Filosofisch ingesteld
“Acteur Karel Vingerhoets heeft ook last van tinnitus, hij werd er zowat gek van en schreef er een boek over. Mensen zeggen dat ik het moet lezen. Dat wil ik niet: het is goed voor hem dat hij het van zich af heeft kunnen schrijven, maar dat is zijn ding. Tinnitus is een aandoening waarmee je moet leren leven en hoe je dat doet, hangt van jezelf af. Ik ben filosofisch ingesteld en dat heeft mij geholpen. Nu ik er over praat, ben ik me erg bewust van mijn tinnitus, maar als ik me concentreer op de dingen waar ik mee bezig ben, verdwijnt het meer naar de achtergrond. Ik heb gelukkig een beroep met veel variatie. Ik zit niet de hele dag achter een pc, maar doe ook fysiek werk. En ik rek mijn dag zo lang mogelijk. Als ik doodmoe ga slapen, val ik ondanks dat gefluit meteen in slaap. Dat is soms wat lastig, maar niet onoverkomelijk. En eenmaal in slaap, word ik pas wakker als ik uitgeslapen ben. Het komt slechts heel zelden voor dat het tinnitus me uit mijn slaap haalt.”
“Twee keer hield het op. De eerste keer zat ik in de wagen. Plots viel dat geluid weg. Ik heb me meteen langs de kant gezet. Maar even later was het er al opnieuw. De volgende keer duurde het iets langer. We zaten te eten en ik was iets aan het vertellen met nogal veel mimiek. Opeens voelde ik iets als een kort knikje in mijn nek en dan... niets meer. Die stilte voelde ongelooflijk goed aan: ik heb meteen met mijn vinger op de lippen teken gedaan naar mijn vriendin: nu alstublief niets zeggen! En dan die grote lach die opkwam, dat gevoel: ’t is weg! ?t is weg!’ Toen heeft het iets langer geduurd voor het terugkwam, zeker een minuut.”
Slechts een fluitketel
“Ik begrijp dat mensen hier radeloos van worden. Er zijn er die het niet aan kunnen, die uit het leven stappen. Maar ik ben een positieve koppigaard, een taaie doordrijver. Ik laat dat ding geen meester worden van mijn leven.”
“Ik heb gelezen dat tien procent van de bevolking last heeft van tinnitus, dat is best veel. En je hoort de raarste verhalen. Een tijd geleden sprak ik met een kunstenaar wiens tante het heeft. Ze hoort voortdurend een helikopter rondwieken in haar hoofd. Dan ben ik eigenlijk opgelucht dat het bij mij ‘maar’ een fluitketel is.”