Lees wat u eet

Calorieën, eiwitten, koolhydraten en vetten... de gegevens op het etiket van de meeste voedingsmiddelen bieden een schat aan informatie. We leggen u uit wat belangrijk is, zodat u weet waarop u moet letten bij het winkelen.

Inhoud:

• Drie lijstjes: ingrediënten, voedingsrichtlijn, voedingswaarde
• Wikken en wegen
• Wat staat er op een etiket?

Wat maakt zogenaamd lichte room zo ver-schillend van gewone? Is mijn caloriearm tussendoortje echt zo onschadelijk als ik denk? Het zijn vragen die iedereen zich wel eens stelt, in dubio voor een winkelrek met een gamma aan producten die allemaal op elkaar lijken. Of aan de ontbijttafel, met een doos ontbijtgranen voor de neus. De verpakking biedt het antwoord, in de vorm van een etiket met een hoop nuttige gegevens op. Die laten de bewuste consument toe om zonder veel moeite producten te vergelijken, slimmer te kopen, gezonder te eten en de sprookjes te doorprikken die al te handige reclamecampagnes ons wijsmaken. Als u leest wat u eet, wéét u ook wat u eet én wat dat voor uw gezondheid betekent.

“Het is belangrijk om goed op de hoogte te zijn van wat je eet”, legt Marguerite Jossart, diensthoofd dieetleer van het Instituut Paul Lambin (Leonardo da Vinci Hogescholen), uit. “Iedereen vaart daar wel bij. Voor mensen die op hun gewicht moeten letten of een grotere kans lopen op hart- en vaat-aandoeningen, en natuurlijk ook voor diabetici is de informatie over hoeveel zout en vet een product bevat zelfs letterlijk van levensbelang.”

Drie lijstjes: ingrediënten, voedingsrichtlijn, voedingswaarde

De info op voorverpakte producten is opgeslagen in drie lijstjes.

De ingrediënten: Fabrikanten zijn verplicht om alle ingrediënten te vermelden. De volgorde wordt bepaald door hun gewicht. Dit betekent dat een koekje waarvan de ingrediëntenlijst aanvangt met bloem, suiker, dextrose,... meer bloem dan suiker bevat, meer suiker dan dextrose,... Er bestaat ook een lijst met 14 allergene stoffen, die altijd vermeld moeten worden als ze bij de productie van een voedingsmiddel betrokken (kunnen) zijn, hoe klein de hoeveelheid ook is.

De dagelijkse voedingsrichtlijn (GDA= Guidelines Daily Amount): Sedert kort wordt ook op de verpakking vermeld hoeveel een portie van het voedingsmiddel bijdraagt tot de dagelijkse behoefte aan energie en noodzakelijke voedingsstoffen als eiwitten, vetten en koolhydraten. Dat wordt uitgedrukt in percentages ten opzichte van wat een volwassen vrouw elke dag nodig heeft. Wat de energie betreft is dat 2000 kcal, zodat bijvoorbeeld een doos ontbijtgranen met 200 kcal voor een portie van 40 gram zal vermelden dat die 10 % van de dagelijkse energiebehoefte dekt. “Dat zijn uiteraard algemene richtlijnen, geen individuele cijfers”, nuanceert Marguerite Jossart. “De consument moet nog bijsturen naargelang zijn leeftijd, gewicht en bewegingspatroon.”

De gemiddelde voedingswaarde: Op elke verpakking vindt u een tabelletje met de energiewaarde van het product per 100 gram en soms per portie, de hoeveelheid eiwitten, koolhydraten en vetten. Soms wordt de hoeveelheid suikers in die koolhydraten gepreciseerd, en/of het aandeel verzadigde vetzuren bij de vetten, het vezelgehalte, de vitamines en mineralen, natrium, cholesterol,... Het voedingswaardetabelletje vindt u op het overgrote deel van de voedingsmiddelen, hoewel het alleen in bepaalde gevallen wettelijk verplicht is. “Als op de verpakking vermeld wordt dat het product bijvoorbeeld rijk aan vezels is, of zoutarm, dan moet dat tabelletje wél verplicht erop”, zegt Marguerite Jossart. “Maar omdat we evolueren naar een almaar betere bescherming van de consument, zal dat voedingswaardetabelletje vermoedelijk in de toekomst verplicht worden.”

PAGEBREAK

Wikken en wegen

Enkele praktische tips die u snel wegwijs maken in de etikettenwereld.

Weeg uw portie

Hebt u er geen flauw idee van hoeveel de ontbijtgranen wegen die u vanochtend in uw kommetje strooide? Van het gewicht van een stukje kaas of drie sneetjes worst? Dan is het handig om gedurende enkele dagen een keukenweegschaaltje bij de hand te houden. Van al wat u geregeld eet, kunt u dan het gewicht nagaan en noteren. Op die manier kunt u de voedingswaarde per 100 gram beter interpreteren en zien hoeveel u echt binnenkrijgt.

Vergelijk wat kan vergeleken worden

Op het etiket staat naast de voedingswaarde voor 100 gram soms ook die voor andere hoeveelheden vermeld. Maak u de gewoonte eigen om toch maar de kolom van de 100 gram als basis te gebruiken, dan leert u vanzelf sneller welke waarden laag, hoog of gemiddeld zijn. Bovendien kunt u zo ook sneller twee gelijkaardige producten vergelijken.

Kies een referentieproduct

Wilt u weten of iets in uw voedingspatroon past? Dan vergelijkt u het best met een referentieproduct. Minder vet of juist vetter? Meer suiker of meer vezels? U ziet het met één oogopslag.

PAGEBREAK

Wat staat er op een etiket?

De calorieën duiden de hoeveelheid energie aan die een product levert. De energiewaarde wordt uitgedrukt in kilocalorieën (kcal) en kiloJoules (kJ). Die laatste eenheid wordt echter minder gebruikt, waardoor het makkelijker is om u bij de kilocalorieën te houden. De totale energiewaarde wordt berekend door de kilocalorieën van eiwitten, koolhydraten en vetten op te tellen. Maar soms kunnen nog andere be-standdelen (zoals alcohol) de energiewaarde verder omhoogdrijven.

De eiwitten worden wel eens vergeleken met bouwstenen die ons lichaam nodig heeft om te groeien of weefsels te herstellen en op te bouwen. Dierlijke eiwitten zitten in vlees, vis, eieren en zuivel. Plantaardige eiwitten in een aantal groentesoorten, granen, zaden, noten, gedroogd fruit en peulvruchten.

De vetten hebben een slechte reputatie maar de ene soort is beter voor onze gezondheid dan de andere en we hebben ze nodig, zowel plantaardige als dierlijke. Het etiket preciseert vaak hoeveel verzadigde vetzuren er in een voedingsmiddel zitten: die zijn het slechtst voor de gezondheid, vooral voor mensen die al risico lopen op hart- en vaat-aandoeningen. Verzadigde vetzuren zitten vooral in dierlijke vetten.

De koolhydraten vormen de brand-stof voor ons lichaam. Zowel suikers (vlug opgenomen door ons lichaam) als zetmeel (dat zijn energie geleidelijk afgeeft) behoren tot die categorie.

Natrium Hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten... allemaal goede redenen om de zoutconsumptie te matigen. Wel opletten, want het etiket kan verwarring stichten: het natriumgehalte is niet identiek aan het zoutgehalte. Als op een etiket alleen het natriumgehalte vermeld is, moet u dat met 2,5 vermenigvuldigen om het zoutgehalte te kennen. Per dag mogen we maar 6 à 8 gram zout eten. Maar we hebben vlug de neiging om die limiet te overschrijden.