Immunotherapie: nieuwe hoop voor ‘moeilijke’ kankers’

De strijd tegen moeilijk te behandelen kankers zoals long- niercel- en bepaalde lymfoomkankers kan rekenen op nieuwe hoopvolle perspectieven. Met dank aan de immunotherapie, een vrij jonge vorm van behandeling waarbij het centrale afweersysteem van de kankerpatiënt wordt ingezet om deze tumoren aan te vallen. “Voor het eerste stijgen de levenskansen van deze mensen, al slaat het (nog) niet bij iedereen aan,” aldus respiratoir oncoloog Dr. Johan Van Steenkiste (UZ Leuven).

Afgelopen week raakte bekend dat immunotherapie voortaan voor drie nieuwe types van kanker zal terugbetaald worden. Concreet gaat het om een groot deel van de longkankers, niercelkanker, en Hodgkin lymfoom. Voor de behandeling van gevorderde melanomen (huidkanker) was er eerder al in een terugbetaling voorzien voor immunotherapie. Daar komt nu een combinatie bij van twee types immunotherapie. Daardoor zullen een pak meer kankerpatiënten toegang krijgen tot deze nieuwe behandelingen.

Zo werkt het

Ons afweersysteem is vlot in staat om bacteriën en virussen die ons aanvallen, te bestrijden, de boosdoeners vernietigen en vervolgens weer tot rust komen. Bij kanker reageert het afweersysteem vaak niet of te weinig op het ontstaan van kwaadaardige cellen. Dat heeft verschillende oorzaken. Zo kunnen de kankercellen zelf bepaalde immuunmechanismen onderdrukken, of verkeerde informatie uitsturen of zich zelfs ‘onzichtbaar’ maken voor ons immuunsysteem. Als dat gebeurt, kan de tumor verder gaan groeien en ontstaat kanker. Bij immunotherapie wordt het immuunsysteem zo geactiveerd dat het die kwaadaardige cellen wel kan traceren, er vervolgens tegen reageren en die reactie ook in het geheugen kan prenten zodat het immuunsysteem de strijd kan blijven voeren. Zelfs als de kankercel nadien muteert, blijkt het immuunsysteem in staat zich zo aan te passen dat het ook die cellen herkent en aanvalt.

Nevenwerkingen

“Voor verschillende kankertypes geeft deze nieuwe behandeling betere overlevingskansen en langere termijnoverleving dan de bestaande chemotherapie. Ook de respons is langduriger dan bij chemotherapie. Zelfs bij geavanceerde kankers. Doorgaans geeft immunotherapie veel minder ongewenste nevenwerkingen dan chemotherapie maar in sommige eerder zeldzame gevallen neemt wel de kans toe op auto-immuunreacties. Daarbij valt het immuunsysteem de eigen gezonde cellen mee aan”, verduidelijkt prof. Dr. Jean-Pascal Machiels (Institut Roi Albert II). “Bij de patiënten bij wie het aanslaat zijn de resultaten ronduit indrukwekkend. Naast een langere overleving, getuigen zij ook over veel meer levenskwaliteit, minder vermoeidheid en meer energie. De behandeling wordt ook beter verdragen. Maar we zijn er nog lang niet. Deze aanpak, hoe revolutionair ook, slaat niet aan bij alle patiënten, en niet bij alle kankers. Bij de meest voorkomende types: borst-, dikke darm- en prostaatkanker, is immunotherapie geen standaard behandelingskeuze. “

Longkanker

Door de nieuwe terugbetalingen krijgen ook meer longkankerpatiënten uitzicht op genezing. “Vandaag reageert 1 op de 2 longpatiënten positief op immunotherapie. Die respons ligt hoger dan bij chemo – of doelgerichte therapie maar daarmee blijft nog steeds de helft van de patiënten wel in de kou. Wie niet reageert op immunotherapie, zou nog beter af zijn met de bestaande chemo. Daarom moeten we dringend op zoek naar biomarkers die kunnen voorspellen welke patiënten en welke tumortypes positief reageren op welke types van immunotherapie, al dan niet in combinatie met chemo -of andere bestaande therapieën”, benadrukt dr. Johan Vansteenkiste. “Dat neemt niet weg dat voor het eerst in jaren het paradigma van longkanker grondig aan het veranderen is. Verschillende types van uitgezaaide kankers waar we vroeger machteloos tegenover stonden, blijken nu wel te behandelen.”

Partner Content