Hoge Gezondheidsraad heeft aanbevelingen voor meningokokkenvaccinatie herzien

Naar aanleiding van de veranderende epidemiologische situatie en de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van vaccins werden de aanbevelingen aangepast met meer nadruk op de serotypes.

Invasieve meningokokkeninfecties kunnen worden veroorzaakt door verschillende serogroepen (voornamelijk A, B, C, W135, X en Y) en kunnen meningitis en sepsis veroorzaken.

Sinds 2002 is het aantal invasieve meningokokkeninfecties (van eender welke serogroep) dat jaarlijks wordt vastgesteld door het Nationaal Referentiecentrum (NRC, Sciensano) duidelijk gedaald. In 2018 registreerde het NRC 116 gevallen. 8 overlijdens werden via de meldingsplicht geïdentificeerd. Tijdens het eerste kwartaal van 2019 registreerde het NRC 42 gevallen in België, waarvan 9 overlijdens.

Meningokokken B

Ook het aantal infecties met meningokokken B daalt al sinds de jaren 2000, van 164 gevallen in 2000 tot ongeveer 60 gevallen per jaar sinds 2014. In 2018 zijn er 59 gevallen van invasieve meningokokken-B-infecties geteld (ofwel 51% van alle ziektegevallen) en in het eerste kwartaal van 2019 werden 20 gevallen geregistreerd.

Op dit moment beveelt de HGR vanuit volksgezondheidsopzicht de vaccinatie tegen meningokokken type B niet aan in het basisvaccinatieschema, en dit om de volgende redenen:

• momenteel lage incidentie van de ziekte;
• noodzaak om het vaccin vroeg toe te dienen, op de leeftijd van 2 maanden, tegelijkertijd met de routinevaccinaties omdat een eerste incidentiepiek zich voordoet voor de leeftijd van 6 maanden. Dit schema zorgt voor een verhoogd risico op koorts, en paracetamolprofylaxe wordt dan ook aanbevolen;
• het opnemen van de vaccinatie tegen meningokokken type B vereist een zekere acceptatie van de ouders en de toedienende arts, aangezien er dan drie vaccinaties (+ paracetamol) tijdens één consultatie worden toegediend. Bovendien vreest de HGR dat de vaccinatiegraad voor andere ziektes die door vaccinaties in het kader van het basisschema te vermijden zijn, zal dalen indien er 3 injecties worden toegediend;
• het vaccin is weinig kostenefficiënt (duur en zeldzame ziekte);
• er is geen kudde-immuniteit (eiwitvaccin, heeft geen effect op dragerschap bij adolescenten).

Vaccinatie tegen meningokokken B moet geval per geval bekeken worden. De HGR bevestigt dat het vaccin tegen meningokokken B Bexsero® bewezen doeltreffend is bij kinderen jonger dan 2 jaar en dat het geen ernstige bijwerkingen veroorzaakt. De vaccinatie kan dan ook individueel worden overwogen.

Meningokokken ACWY

Het aantal gevallen van meningokokken C is sterk gedaald sinds de introductie van het vaccin in 2002, van 179 in 2001 naar 5 in 2018. In 2018 bleek niet meer dan 4% van de invasieve meningokokkeninfecties te wijten aan serogroep C. Tijdens het eerste kwartaal van 2019 diagnosticeerde het NRC 3 gevallen.

In de periode 2011-2017 waren zo’n 15,8% van de meningokokkeninfecties in België te wijten aan serogroepen W en Y, maar in 2018 is dit aandeel gestegen tot 41%. Het aantal groep-Y-meningokokkeninfecties stijgt sinds 2011. Er werden 3 gevallen vastgesteld in 2005, 9 in 2011 en 29 in 2018. Tijdens het eerste kwartaal van 2019 diagnosticeerde het NRC 7 gevallen.

Het aantal gevallen van infecties met groep W stijgt ook sinds 2015, van 8 gediagnosticeerde gevallen in 2015 tot 19 gevallen in 2018. In 2018 werden 13 gevallen van meningokokkenziekte aangetoond die te wijten waren aan klonaal complex 11 van serogroep W. Dit hypervirulent klonaal complex is al enkele jaren aan een opmars bezig in Europa en is ook verantwoordelijk voor epidemieën in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Volgens de voorlopige gegevens voor 2019, van januari tot half april, zijn er 12 gevallen van groep-W-meningokokkeninfectie geregistreerd, waarvan er 4 te wijten zijn aan klonaal complex 11.

Op basis van de huidige verhoogde incidentie van meningokokken Y en W in België en andere landen waaronder Nederland en het Verenigd Koninkrijk, de leeftijdsverdeling, een eventuele groepsbescherming voor niet-geïmmuniseerde personen (vooral zuigelingen en volwassenen), het verminderen van de immuniteit (daling van het aantal beschermende antilichamen doorheen de tijd) tegen meningokokken C bij adolescenten die als jonge kinderen gevaccineerd werden, beveelt de HGR aan om het vaccin tegen meningokokken C te vervangen door het geconjugeerd vaccin tegen meningokokken ACWY in het basisvaccinatieschema van de HGR voor kinderen van 15 maanden oud en om een vaccinatie met het geconjugeerd vaccin tegen meningokokken ACWY toe te voegen voor adolescenten van 15-16 jaar dat tegelijk met het Tdap-vaccin wordt toegediend (+ inhaalvaccinatie bij 15-19-jarigen tot 2024).