Hoe gevaarlijk is barbecuevlees?

Dit weekend overleed een 9-jarig meisje aan de gevolgen van een bacteriële infectie, opgelopen bij een barbecue. Hoe kan zoiets gebeuren en wat is HUS, het syndroom waaraan ze overleed, precies?

De bacterie waarmee het meisje besmet raakte was Escherichia coli (E. coli) een bacterie die ook als een onschuldige bewoner in grote aantallen in onze darm leeft. Van deze bacterie bestaan namelijk heel wat verschillende stammen. Sommige daarvan maken de mens ziek. Deze ziekteverwekkende stammen van E. coli kunnen voorkomen in vlees, gevogelte, zuivelproducten, verse groenten, bereide gerechten en drinkwater. Een courante bron van besmetting is rauw of onvoldoende verhit vlees (bijv. carpaccio, filet américain gehakt en onvoldoende doorbakken vlees op de barbecue). Maar ook besmette groenten hebben de afgelopen jaren voor diverse uitbraken van besmettingen gezorgd.

Ziekteverwekkende bacterie

Waar het in dit geval waarschijnlijk om ging is de enterohemorrhagische E. coli (EHEC), een stam van de E. colibacterie die in de dikke darm toxines (giftige stoffen), en meer bepaald het Shigatoxine uitscheidt. Het is deze stof die voor problemen zorgt.

De ziekte begint met buikkrampen en waterige diarree, die al snel gemengd raakt met bloed. Ook braken komt frequent voor. Meestal maken de zieken weinig of geen koorts. De klachten duren in de meeste gevallen enkele dagen tot een week, waarna spontaan herstel optreedt.

Hemolytisch uremisch syndroom (HUS) als ernstige verwikkeling

Jonge kinderen en ouderen boven de 60 jaar lopen meer kans op verwikkelingen. Een belangrijke en mogelijk zeer ernstige verwikkeling van een EHEC-besmetting is het hemolytisch uremisch syndroom (HUS). Dit syndroom ontwikkelt zich bij 5 tot 20% van de patiënten.

E. coli is de meest voorkomende oorzaak van HUS bij kinderen. Andere bacteriën, die darminfecties veroorzaken, zoals Shigella en Salmonella, leiden soms ook tot het ontstaan van HUS. In enkele gevallen wordt het veroorzaakt door een infectie van de luchtwegen met bacteriën als Streptococcus en Clostridium.

Bij HUS ontstaan kleine bloedstolsels, waardoor de bloedvaten van verschillende organen verstopt kunnen raken. Dat veroorzaakt een afname van de bloedtoevoer naar deze organen, meestal de hersenen en de nieren, waardoor hun werking wordt aangetast. Dit kan leiden tot orgaanfalen, bijvoorbeeld nierfalen, waarbij de nieren volledig stoppen met werken, ze geen afvalstoffen meer uit het bloed filteren en dialyse tijdelijk of blijvend noodzakelijk is.

Doordat de bloedplaatjes, die een belangrijke rol spelen bij de bloedstolling, samenklonteren, ontstaat er een tekort aan vrij in het bloed circulerende bloedplaatjes. Daardoor stoppen bloedingen die ontstaan minder snel.

Het toxine zorgt er ook voor dat de rode bloedcellen vervormd raken en kapot gaan zodat er bloedarmoede ontstaat. Milt en lever moeten daardoor veel harder werken.

Symptomen van HUS kunnen zijn

• Verminderde urineproductie
• Oedeem door het vasthouden van vocht in het lichaam
• Huiduitslag
• Gelige verkleuring van de huid)
• Vermoeidheid
• Kleine huidvlekjes (petechiae)
• Vlekkerige huidverkleuringen (purpura)
• Opgezette milt
• Opgezette lever
• Bloedingen in het oogwit
• Hoge bloeddruk

Ongeveer 60% van de gevallen van HUS geneest volledig. 3 tot 5 % van de patiënten houden er blijvende nierschade aan over en ongeveer eenzelfde aantal overlijdt aan de gevolgen van HUS.

Is de ziekte besmettelijk?

HUS op zich is niet besmettelijk, wel de darminfectie met E. coli die aan de basis ligt. Om die te voorkomen zijn voedsel- en handhygiëne bijzonder belangrijk!

Tips voor voedselhygiëne bij een barbecue leest u hier.

Wat handhygiëne betreft geldt: was uw handen steeds grondig met water en zeep

• na contact met dieren
• voor het bereiden van voedsel
• na het vastnemen van rauw vlees
• voor het eten
• na het verschonen van een kind
• na een toiletbezoek

Gebruik bij voorkeur een papieren handdoekje of keukenrol om uw handen af te drogen.