Haaruitval treft ook vrouwen

Er wordt ons haar heel wat toegedicht: het staat symbool voor verleiding, jeugdigheid, vrouwelijkheid en dies meer. Ons haar knippen, kleuren of ontkleuren, zelfs aanraken of verbergen, het heeft allemaal een betekenis. Daarom komt haaruitval, hoe miniem ook, vaak hard aan. Voor mannen, maar evenzeer voor vrouwen, die er evenmin van gespaard blijven.We hebben gemiddeld 100.000 tot 150.000 haren en verliezen er 40 tot 100 per dag. In de herfst en de lente, wanneer de seizoenen veranderen, speel je er gedurende een paar weken een pak meer kwijt. Maar die haren in de wasbak en op je jasje zijn zeker geen reden tot paniek. Ook gebeurtenissen zoals stress, een chirurgische ingreep en een bevalling kunnen haaruitval veroorzaken; haar dat gelukkig teruggroeit. Haaruitval kan echter ook chronisch zijn en gaandeweg erger worden. Meestal is dat langzaam uitdunnende haar, zowel bij mannen als vrouwen, het gevolg van androgene alopecia.Zoals de naam aangeeft, is androgene alopecia te wijten aan zowel een genetische aanleg als aan de invloed van mannelijke hormonen, de androgenen. Dit soort haaruitval zit dikwijls in de familie. Al vanaf 16 jaar kan je ermee te maken krijgen, maar het fenomeen neemt nog toe na de menopauze. "Je zou kunnen zeggen dat deze vorm van haaruitval deel uitmaakt van het normale verouderingsproces. Maar in de praktijk wordt haaruitval pas als een aandoening aangepakt als ze problematisch wordt voor de patiënt", verduidelijkt dr. Ornella Accaputo. Bij mannen komt androgene alopecia veelal tot uiting door een wijkende haarlijn bij de slapen en haaruitval op het achterhoofd. Bij vrouwen situeert de haaruitval zich vooral ter hoogte van het voorhoofd en op de kruin (vertex), terwijl de pony behouden blijft. Hoewel androgene alopecia vaak voorkomt, blijft de haaruitval meestal beperkt. Helemaal kaal worden vrouwen zelden.Bij androgene alopecia zorgen de androgenen ervoor dat de omvang van de haarfollikel afneemt, en in een later stadium ook de haardiameter. "Dat is wat men bedoelt met dunner wordend haar: bij elke groeifase valt het haar uit, waarna het iets minder lang en iets minder dik teruggroeit dan in de vorige fase, tot wanneer er in een laatste fase enkel donshaar overblijft", licht dr. Accaputo toe. Haaruitval gaat bijgevolg vaak gepaard met klachten over haar dat stug aanvoelt, broos is en moeilijk in vorm te brengen is. Het haarvolume neemt af, de haarscheiding wordt breder en de densiteit neemt af. "Bij bepaalde mensen evolueert androgene alopecia niet, bij anderen wordt de aandoening erger met de jaren. Bij vrouwen van wie de ouders ook last hebben van haaruitval, starten we al in een vroeg stadium met een behandeling, want erfelijkheid speelt een belangrijke rol."Om de oorzaak van haaruitval te bepalen, kan een gespecialiseerde dermatoloog een trychoscopie uitvoeren. Met behulp van een dermatoscoop - een instrument om huidvlekjes van nabij te bestuderen - onderzoekt de arts het haar en de huid eromheen. Soms wordt ook een trichogram uitgevoerd. Bij deze test trekt de arts aan 20 tot 50 haren - wat tijdelijk eventjes pijn kan doen - om de haarschacht (het zichtbare deel van het haar), het haarzakje en de haarcyclus te controleren. In zeldzame gevallen gaat de arts over tot een biopsie van de hoofdhuid.Vaak gaat de diagnose ook gepaard met een bloedafname (om eventuele tekorten of een schildklierprobleem vast te stellen) en peilt de arts naar de hormonale behandelingen die je volgt. Omdat androgenen een rol spelen, kan je last krijgen van haaruitval of kan haaruitval verergeren wanneer je een hormoonsubstitutietherapie volgt. Dat geldt ook voor sommige anticonceptiepillen, spiraaltjes of hormonale implantaten. Toch wordt androgene alopecia soms ook met hormonen behandeld. "Een hormonale behandeling kan een invloed hebben op androgene alopecia. Die kan negatief, neutraal of positief zijn", vat dr. Accaputo samen.Minoxidil geldt als de referentiebehandeling bij androgene alopecia. Deze vloeibare oplossing moet je dagelijks op je hoofdhuid verstuiven. Het geneesmiddel wordt gebruikt in een concentratie van 2% of, vaker nog, van 5%. "Je hoofdhuid geregeld met minoxidil behandelen zorgt doorgaans voor uitstekende resultaten omdat het product zowel de haaruitval vertraagt als de haargroei stimuleert", legt dr. Accaputo uit. De meest voorkomende bijwerking is hypertrichose of haargroei op ongewenste plaatsen, vooral in het gezicht. "De bijwerking komt het vaakst voor bij mediterrane types. Om ongewenste haargroei te voorkomen, is het belangrijk dat je de dosis die je arts aanbeveelt niet overschrijdt. Het product mag ook niet te dicht bij het gezicht worden aangebracht: hou rekening met een marge van twee centimeter vanaf de haarlijn. Gelukkig is hypertrichose volledig omkeerbaar: als er bijwerkingen optreden, volstaat het om het aantal verstuivingen te verminderen of over te schakelen op de 2% concentratie, waarna de ongewenste haartjes vanzelf verdwijnen."Aanvankelijk was minoxidil bedoeld als bloeddrukverlager, waardoor het ook een lage bloeddruk (hypotensie) kan veroorzaken. Daarom wordt doorgaans aanbevolen om het product 's avonds aan te brengen. In België kosten drie flacons minoxidil om en bij de ? 45. Vrouwen doen gemiddeld twee maanden met één flacon. Bij ernstigere gevallen en/of wanneer minoxidil niet volstaat, kan ook een behandeling met antiandrogenen (cyproteronacetaat) worden gestart. "Maar in de praktijk raden artsen meestal een eenvoudige behandeling aan, met een zachte shampoo die aangepast is aan de hoofdhuid en af en toe een masker", voegt dr. Accaputo eraan toe. Je hoofdhuid masseren doe je beter niet, al is zo'n massage best ontspannend. Dat geldt ook voor voedende oliën, zoals ricinusolie: ze maken je haar zachter, maar hebben geen invloed op de haarwortel. "Geld uitgeven aan verzorgingsproducten zonder eerst een arts te raadplegen is zinloos. Alopecia is in de eerste plaats een dermatologisch probleem", herhaalt de specialiste. En kijk vooral uit voor het legertje kwakzalvers dat op het internet wondermiddeltjes aanprijst die je haargroei bevorderen.En dan is er de haartransplantatie, een techniek die sinds de eerste testen in de jaren 1970 enorm veel vooruitgang heeft geboekt. Dankzij microchirurgie bereikt men vandaag een perfect natuurlijk resultaat. Het 'poppenhaar' van weleer is voorgoed verleden tijd. Hoewel implantaten vaker bij mannen worden gebruikt, worden ze in sommige gevallen ook bij vrouwen toegepast. Er worden dan haren weggenomen ter hoogte van de nek - waar androgene alopecia nooit voorkomt - om die dan in groepjes van twee of drie elders in te planten. Deze techniek gebeurt onder lokale verdoving en vergt doorgaans verschillende uren en een flinke portie geduld."Zodra de androgene alopecia is gestabiliseerd, zorgt een haartransplantatie voor voortreffelijke resultaten. Als de aandoening niet onder controle is, ziet de geïmplanteerde zone er wellicht prachtig uit, maar blijven de haren errond verder uitdunnen. Zonder bijkomende behandeling stellen we dan na 10 tot 15 jaar opnieuw aanzienlijk veel haaruitval vast. Implantaten zijn dus veeleer een aanvullende behandeling en niet zozeer een definitieve oplossing", verduidelijkt dr. Accaputo. Het grootste obstakel voor haarimplantaten blijft voorlopig het prijskaartje: je bent gauw € 4.000 tot € 7.000 kwijt.Lees ook: Haaruitval maskeren zonder gedoe