Federaal Kenniscentrum pleit voor spoeddienst en huisartsenwachtpost op 1 locatie

Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) beveelt aan om het aantal spoeddiensten in ons land te beperken en om naast de spoeddiensten, op de ziekenhuissite, ook een 24/7 huisartspermanentie onder te brengen, die samen een ‘centrum voor ongeplande zorg’ vormen.

In ons land zijn er 1,24 spoeddiensten per 100 000 inwoners, wat uitzonderlijk hoog is in vergelijking met andere landen. Dit zorgt voor een grote toegankelijkheid, maar tegelijk ook voor een versnippering van budget en personeel. Het KCE beveelt aan om het aantal spoeddiensten te beperken, op basis van objectieve, wetenschappelijke criteria. Daarbij moeten toegankelijkheid (bv. geografische spreiding en de aanrijtijd – bv. max. 30-45 minuten tussen contact met de alarmcentrale en aankomst op de spoeddienst) primeren op een minimum aantal patiënten dat gezien moet worden.

Veel patiënten op spoed zouden door huisarts geholpen kunnen worden

In 2012 waren er in België 290 spoedcontacten per 1 000 inwoners, wat vrij hoog is in vergelijking met onze buurlanden. Vanuit medisch oogpunt kan een groot deel van de patiënten op spoed even goed door een huisarts geholpen worden. Deze ‘oneigenlijke spoedcontacten’ betekenen daarom niet dat de patiënt of de spoedarts ‘foutieve keuzes’ maken. Patiënten gaan om verschillende redenen naar de spoed in plaats van naar de huisarts, maar het staat vast dat ze een vraag hebben naar onmiddellijke medische hulp.

Huisartsenwachtposten zorgden niet voor ontlasting van spoed

In België werden er sinds 2003 zeventig huisartsenwachtposten opgericht en gefinancierd door de ziekteverzekering. Bedoeling was vooral om de werkomstandigheden van de huisartsen te verbeteren, maar ook om een alternatief te bieden voor een deel van de spoedcontacten. De wachtposten hebben in ons land echter niet voor een lagere belasting van de spoed gezorgd.

Reden is o.a. dat de wachtposten onvoldoende gekend zijn bij de bevolking en dat hun openingsuren beperkt en onderling zeer verschillend zijn. Patiënten hebben ook vaak meer vertrouwen in een ziekenhuis, vooral wanneer het om kinderen gaat. Daarnaast zijn er financiële redenen: door de derdebetalersregeling op de spoed moeten patiënten enkel remgeld betalen. Bij de huisarts moeten de meeste patiënten eerst het volledige ereloon zelf voorschieten, wat bij een consult ’s nachts of in het weekend behoorlijk kan oplopen.

Huisartspermanentie en spoeddiensten samenbrengen

Het KCE pleit voor een ‘centrum voor ongeplande acute zorg’ op de ziekenhuissites waar een spoeddienst blijft bestaan, die dan gecombineerd wordt met een 24/7 huisartspermanentie. Dit centrum zou beschikken over:

• Eén centrale toegangspoort;
• Een triage-zone met een klinisch geschoold triage-team dat gesuperviseerd wordt door een ervaren arts en dat wordt gecoördineerd door de huisartsenkringen. Dit team stuurt patiënten, afhankelijk van hun behoefte, door naar de huisartspermanentie of naar de spoed;
• Een autonome huisartspermanentie, die wordt uitgebaat met of door de lokale huisartsenkring(en);
• Een spoedafdeling.

Het KCE beveelt wel aan om dit model eerst op beperkte schaal uit te testen en de resultaten te vergelijken met deze van bestaande structuren.

Telefoontriage via het nummer 1733

De triage in de centra voor ongeplande acute zorg kan nog worden aangevuld met telefoontriage via het nummer 1733. In 2008 werd dit nummer in bepaalde testregio’s gelanceerd voor een automatische doorverbinding met de huisartsen van wacht.

Nu gaat men in een aantal pilootprojecten een stap verder en behandelen de 112-alarmcentrales de 1733-oproepen. Ze sluiten eerst een medisch noodgeval uit. Daarna verwijzen zij de niet-dringende oproepen door naar een huisarts of naar andere zorgverleners uit de eerste lijn.

Als de resultaten van de pilootprojecten positief blijken, kan het 1733 nummer verder worden ingevoerd en geïntegreerd met de 112.