De processie van rupsen komt weer op gang

De problemen van vorig jaar indachtig, trekken heel wat gemeenten al volop ten strijde tegen de eikenprocessierups. Contact met de haartjes van deze rups, die van mei tot juli in massale aantallen kan voorkomen op zomereiken, geeft jeuk en huiduitslag, maar ook irritatie van ogen en luchtwegen.

De eikenprocessierups is de larve van een vrij onopvallende nachtvlinder, die in de periode tussen eind juli en september slechts één tot twee dagen leeft. Na het paren leggen de vrouwtjes zo’n 30 tot 200 eitjes aan de zonnige zuidkant van zomereiken. Eind april, begin mei kruipen de oranjeachtige kleine rupsjes uit de eitjes.

Vooraleer ze volgroeid zijn, zullen ze een zestal keer vervellen. Vanaf de derde vervelling dragen ze op de rug minuscule brandhaartjes (0,2-0,3 mm). Het zijn die brandharen die voor problemen kunnen zorgen in de maanden mei, juni en juli.

De kleur van de rupsen verandert stilaan in grijsgrauw met lichtgekleurde zijden en lange witte haren (dit zijn geen brandharen). De rupsen verplaatsen zich ’s nachts, op zoek naar voedsel, waarbij zij in lange stroken dicht bij elkaar voortkruipen. Overdag keren ze op dezelfde wijze terug naar hun nesten. Het is aan deze manier van verplaatsen dat ze hun naam danken. Vanaf juli verpoppen de rupsen zich en groeien uit tot nachtvlinders.

Elke rups heeft honderdduizenden brandhaartjes, die een actief verdedigingsmechanisme vormen. Bij bedreiging worden de pijlvormige haartjes worden afgeschoten. Ze kunnen gemakkelijk de huid, de ogen en de luchtwegen binnendringen.

Ter hoogte van de huid

Contact met de brandhaartjes kan een pseudo-allergische, lokale ontstekingsreactie uitlokken. Die uit zich onder de vorm van huiduitslag met hevige jeuk. De ernst van de reactie varieert van persoon tot persoon. Bij hernieuwd contact of continue blootstelling kan de reactie sterker zijn.
Deze huidklachten, veruit de meest courante, verdwijnen meestal spontaan binnen de 2 weken. Het vervelende is dat de haartjes kunnen meegevoerd worden door de wind, waardoor reacties kunnen optreden zonder aanwezigheid van rupsen.

Om brandhaartjes uit kleding te verwijderen, moet u deze grondig wassen.

De bovenste luchtwegen

Door brandhaartjes in te ademen, kunnen de slijmvliezen van de bovenste luchtwegen geprikkeld en ontstoken raken. Dit kan leiden tot slikstoornissen, ademhalingsstoornissen en een geprikkeld neusslijmvlies.

Contact met de ogen

Brandhaartjes in de ogen geeft een pijnlijke irritatie. In zeldzame gevallen kunnen ze dieper in het oog doordringen en daar een chronische ontsteking veroorzaken met een soort knobbelvorming. Enkel met een heelkundige ingreep kunnen de haartjes dan nog worden verwijderd.

Doen?

• Onmiddellijk na blootstelling kunt u de brandhaartjes van de huid verwijderen met plakband. Was of spoel de huid en de ogen overvloedig.
• Bij lichte klachten zijn geen geneesmiddelen nodig. Ze verdwijnen binnen de 2 weken.
• Is de jeuk echt hevig dan kunt u aan uw arts of apotheker een anti-jeukmiddel vragen.
• Bij ernstige klachten of ademhalingsstoornissen moet u uw huis arts raadplegen.

Niet doen?

• Paniek is zeker niet nodig. Raak gewoon de rupsen en de rupsennesten niet aan.
• Probeer ze niet zelf te bestrijden, noch zelf de oude nesten te verwijderen. Ga ze zeker niet te lijf met een hogedrukreiniger. Zo komen de brandharen immers massaal los. Verwittig de gemeente die de rupsen op gepaste wijze zal bestrijden. Heel wat gemeenten zijn hier nu al volop mee bezig. In oude nesten kunnen de brandhaartjes meer dan 5 jaar hun schadelijke werking behouden.