© Getty Images/iStockphoto

Brain fog: het gevoel van watten in je hoofd

Mist in je hoofd? Ja, dat bestaat. Je hebt dan moeite om je te concentreren en bent vergeetachtig. De wetenschappelijk naam is: brain fog. Er zijn inmiddels heel wat oorzaken bekend. En er zijn oplossingen.

Er zijn enorm veel mensen die er zeggen last van te hebben en toch is brain fog nog nauwelijks onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Het is dan ook geen ‘ziekte’, maar een overkoepelende term voor een ‘mistige’ situatie in je hoofd, waarbij je moeite hebt met het verwerken en onthouden van nieuwe informatie, concentratieproblemen ervaart, niet helder kunt denken, je gedesoriënteerd voelt, niet op woorden kunt komen, minder creatief en vermoeider bent. Brain fog kan uiteenlopende oorzaken hebben. Zo kunnen hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap en de overgang brain fog veroorzaken. Maar het kan ook een symptoom zijn van een overdosis stress en zelfs een van de eerste signalen dat je op een burn-out afstevent. En er zijn nog meer situaties die je mistig in je hoofd kunnen maken.

1 Hormonale veranderingen

Brain fog is een van de vervelendste klachten van de overgang. Volgens een studie uit 2012, gepubliceerd in het tijdschrift Menopause van de North American Menopause Society, treedt in het brein een aantal cognitieve veranderingen op rond de menopauze. Die kunnen de oorzaak zijn van brain fog. Verder bleek uit het onderzoek dat de klachten vooral optreden bij een gebrek aan nachtrust, wat ook al een overgangsverschijnsel is. Ook tijdens de zwangerschap zorgt de veranderde hormoonbalans trouwens voor allerlei veranderingen in het brein, waardoor vrouwen vergeetachtig kunnen zijn of moeite kunnen hebben om zich te concentreren.

Oplossing Als de overgang brain fog veroorzaakt, is hormoontherapie een probaat middel. Vraag raad aan je huisarts of gynaecoloog.

2 Slaapgebrek

Als je voortdurend slecht slaapt, is het belangrijk om eerst de slaapproblemen aan te pakken voordat je op zoek gaat naar een andere oorzaak van brain fog. Overigens zijn slaaptabletten geen goede oplossing, omdat ook die het cognitief functioneren kunnen aantasten.

Oplossing Verbeter je slaapgewoonten. Ga op een vaste tijd naar bed en sta elke ochtend even laat op. Slaap in een verduisterde kamer en zet twee uur van tevoren alle beeldschermen uit. Ontspan voordat je naar bed gaat, bijvoorbeeld door te mediteren of een avondwandeling te maken. Eventueel kun je rustgevende supplementen gebruiken, zoals valeriaan. Helpt dat allemaal niet, dan zijn er slaapklinieken die de oorzaak van je slaapprobleem kunnen achterhalen en eventueel verhelpen.

3 Alcohol...

Naarmate je ouder wordt, kan de lever steeds minder goed alcohol verwerken. Je bent al na twee glazen aangeschoten, de katers zijn heviger en duren langer -na een avondje doorzakken kun je nog dagen geplaagd worden door brain fog. Gek genoeg kan een glas alcohol dan de mist in je hoofd ook weer verminderen, maar dat is natuurlijk niet zo verstandig.

Oplossing Recent heeft men ontdekt dat het brein van mensen die erg veel alcohol drinken, energie krijgt van azijnzuur (een afbraakproduct van alcohol). Daarom adviseren sommige websites om bij brain fog door alcohol een glas water te drinken met een klein scheutje (appel)azijn. En natuurlijk: voortaan minder of geen alcohol drinken.

4 Te weinig koolhydraten

De hersenen gebruiken uitsluitend glucose als brandstof. Wanneer je alle koolhydraten (suikers en zetmeel) laat staan, is je lichaam gedwongen om over te schakelen op een brandstof die uit vetten wordt gemaakt. Gelukkig functioneert je brein ook met deze ketonen, maar de overschakeling verloopt niet bij iedereen even soepel. In dat geval kan een gebrek aan brandstof voor brain fog zorgen.

Oplossing Je kunt snel achterhalen of een gebrek aan koolhydraten de oorzaak van jouw brain fog is: eet een boterham of een banaan. Trekt de mist op, dan weet je dat het te maken heeft met je dieet.

5 Uitdroging

Als je te weinig vocht binnenkrijgt, kunnen je hersenen ‘uitdrogen’. Je kunt daardoor last van hoofdpijn krijgen, maar ook van verwardheid en brain fog.

Oplossing Simpel te verhelpen door elke dag minimaal vier flinke glazen water te drinken.

6 Vitamine B12-gebrek

Vitamine B12-gebrek is een belangrijke oorzaak van brain fog. Vegetariërs en veganisten kunnen hier last van krijgen, omdat B12 in opneembare vorm uitsluitend voorkomt in voeding van dierlijke oorsprong. Sommige medicijnen kunnen de opname van de vitamine belemmeren, zoals maagzuurremmers en metformine. Te veel alcohol kan ook een B12-tekort veroorzaken.

Oplossing Met een simpele bloedtest kan de huisarts zien of er sprake is van een tekort. Dé remedie is dan: een vitamine B12-supplement.

7 Electrosmog

Sommige mensen hebben het vermoeden dat elektromagnetische golven zoals wifi en 4G een rol spelen bij een haperende concentratie. Maar dat is wetenschappelijk (nog) niet goed onderbouwd. Er zijn wel apparaatjes en edelstenen op de markt die de golven zouden ‘wegvangen’, maar het is nog niet aangetoond dat deze hulpmiddelen echt werken.

Oplossing Het is lastig om voortaan alle elektromagnetische golven te vermijden, maar het kan zeker geen kwaad om je mobieltje een paar meter verder bij je vandaan te leggen en hem ’s nachts op de vliegtuigstand te zetten.

8 Chemotherapie

Wanneer je chemotherapie hebt ondergaan, kan dat ook jaren later nog klachten geven. Het ‘chemobrein’ is een hardnekkige en zware vorm van brain fog. Bij het chemobrein is de prefrontale cortex aangetast, wat gevolgen heeft voor het werkgeheugen en het ruimtelijk-visuele geheugen.

Oplossing Er wordt volop onderzoek naar het chemobrein gedaan, maar er is helaas (nog) geen behandeling. Wel kunnen de symptomen verergeren door stress en door alle in dit artikel genoemde oorzaken van brain fog. Wie last heeft van een chemobrein, doet er dus in ieder geval goed aan die te vermijden.

9 Hersenschudding

Een flinke klap op je hoofd kan zelfs maanden of jaren later nog aanleiding zijn voor cognitieve klachten, waaronder brain fog.

Oplossing Na een hersenschudding is het devies: rust houden. Houd je aan dit advies. Houden de klachten aan en zijn ze ernstig en langdurig, dan kan revalidatie helpen.

10 Glutenintolerantie

Er zijn veel mensen die geen gluten willen eten omdat ze ten onrechte denken dat die ongezond zijn. Voor mensen met de ziekte coeliakie is het mijden van gluten echter bittere noodzaak. Krijgen zij toch gluten binnen, dan zijn de gevolgen ernstig: darmklachten, depressie en ondervoeding. Ook kunnen ze last krijgen van brain fog. Dit heeft mogelijk te maken met de aantasting van het zenuwweefsel door gluten.

Oplossing De klachten zullen geleidelijk verdwijnen zodra mensen met coeliakie overschakelen op een glutenvrij dieet. Als er geen enkele andere verklaring is voor je brain fog en niets helpt, dan kan het zinvol zijn om je te laten testen op glutenintolerantie. Vooral als je darmen ook opspelen en je last hebt van gewichtsverlies.

11 Multiple sclerose (MS)

Deze ziekte tast het centrale zenuwstelsel aan en kan ervoor zorgen dat de manier waarop je brein communiceert met de rest van je lichaam verandert. Ongeveer de helft van de MS-patiënten heeft daardoor last van brain fog.

Oplossing Volgens Sylvia Klineova van het Corinne Goldsmith Dickinson Center for Multiple Sclerosis in het Mount Sinai Hospital in New York kunnen geheugenspelletjes of het volgen van een studie helpen. Door de hersenen aan het werk zetten, kan de brain fog verminderen.

12 Stress

Chronische stress verhoogt de bloeddruk, tast de afweer aan, kan een depressie uitlokkken en put je mentaal uit. Wanneer de hersenen uitgeput zijn, wordt het moeilijker om te denken, te redeneren en te focussen.

Oplossing Er zijn heel wat manieren om stress tegen te gaan. De een knapt op van een dagelijkse wandeling door de natuur, de ander van mediteren, yoga of mindfulness. Verminder de stress en je wordt weer helder in je hoofd.

13 Oorzaak onbekend

Als je er geen concrete oorzaak aan te wijzen is voor de mist in je hoofd, zijn er diverse supplementen die je kunnen helpen weer helder te worden.

Oplossing Ginkgo biloba lijkt te kunnen helpen bij verbetering van de cognitieve functies. Daar is veel onderzoek naar gedaan, al zijn niet alle studies even jubelend over het eff ect. Het kruidenmiddel zorgt ervoor dat het bloed wat makkelijker door de vaten stroomt, waardoor de hersenen beter doorbloed raken. De Amerikaanse psychiater Emily Deans is ervan overtuigd dat een magnesiumsupplement ook zinvol kan zijn, omdat het mineraal stress vermindert en de slaap verbetert.

Bron: Plus Special Gezondheid – Hanny Roskamp

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content