Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker pas nuttig vanaf 50 jaar
Een doctoraalstudie aan de Universiteit Antwerpen toont aan dat er in Vlaanderen geen duidelijke toename is van dikkedarmkanker bij 45-49-jarigen. Het Bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker uitbreiden naar 45 jaar is dus niet aangewezen luidt de conclusie.
Het risico op dikkedarmkanker neemt toe met de leeftijd. De Europese richtlijnen bevelen dikkedarmkankeropsporing aan vanaf 50 jaar. Het Centrum voor Kankeropsporing (CvKO) nodigt – in opdracht van de Vlaamse overheid – alle 51 t.e.m. 74-jarigen uit een staal van de stoelgang op te sturen. Vanaf 2020 worden ook de 50-jarigen uitgenodigd.
Recent werd in de Amerikaanse richtlijnen voor dikkedarmkankeropsporing aanbevolen om de instapleeftijd voor vroegtijdige opsporing te verlagen van 50 naar 45 jaar wegens een groter aantal kankers op die leeftijd. Op basis van gegevens afkomstig van de Stichting Kankerregister, blijkt dat er in Vlaanderen geen duidelijke toename is van dikkedarmkanker bij 45-49-jarigen. Het CvKO adviseert om de instapleeftijd dus niet te verlagen in het bevolkingsonderzoek. Mannen en vrouwen jonger dan 50 jaar met een verhoogd risico en/of klachten, richten zich best tot de huisarts voor advies op maat.
Grote verschillen tussen Europese landen
In mei 2018 werd in de Amerikaanse richtlijnen voor dikkedarmkankeropsporing aanbevolen om de instapleeftijd voor vroegtijdige opsporing te verlagen van 50 naar 45 jaar. Er gingen recent stemmen op dat dit mogelijk ook nodig zou zijn voor Europa, en Vlaanderen. De Amerikaanse richtlijn baseert zich op Amerikaanse gegevens, waaruit blijkt dat dikkedarmkanker in de 45-49-jarigen significant toeneemt.
In Europa varieert het aantal dikkedarmkankers in de leeftijdsgroep van 45-49 aanzienlijk tussen de landen. Eén Europese aanbeveling voor die leeftijdsgroep lijkt dus niet voor de hand liggend. Daarom werd op basis van gegevens van Stichting Kankerregister (periode 2001-2013) onderzocht of er ook in Vlaanderen een toename is van dikkedarmkanker bij personen jonger dan 50 jaar.
Geen toename bij 45-45-jarigen in Vlaanderen
De toename in dikkedarmkanker varieert naargelang de leeftijdsgroepen van 35-39, 40-44 en 45-49 en varieert ook nog eens naargelang geslacht. Er is alleszins geen toenemende trend voor de 45-49-jarigen. De absolute toename van dikkedarmkanker voor de leeftijdsgroep 45-49 bedraagt niet meer dan 2/100.000 personen over een periode van 12 jaar. In de periode 2001-2013 kregen jaarlijks ongeveer 130 mensen tussen de 45 en 49 jaar de diagnose dikkedarmkanker. De sterfte door dikkedarmkanker (periode 2004-2013) is ofwel dalende ofwel stabiel in alle leeftijdsgroepen onder 50.
Verlaging van de leeftijd naar 45 jaar binnen het Bevolkingsonderzoek niet nuttig
Een Bevolkingsonderzoek uitbreiden naar deze leeftijdsgroep is dus niet aangewezen. De leeftijdscategorie 45-49 is de tweede grootste leeftijdsgroep in Vlaanderen met in 2019 circa 445.000 personen. Een hele grote groep zou dus uitgenodigd worden om een zeer beperkt aantal dikkedarmkankers te vinden en heel veel mensen zouden onnodig ongerust gemaakt worden en verdere onderzoeken moeten ondergaan door een groot aantal vals positieve resultaten. Dit maakt een Bevolkingsonderzoek voor deze jongere leeftijdsgroep dus niet wenselijk.
Advies op maat door de arts
Voor de meeste leeftijdsgroepen onder de 40 jaar, tonen Vlaamse gegevens wel een toename in dikkedarmkanker, hoewel de absolute aantallen zeer laag blijven. Het is niet uit te sluiten dat verhoogd familiaal of genetisch risico hier een rol speelt. Het CvKO adviseert aan personen met een verhoogd risico dit met de huisarts te bespreken om na te gaan of verder onderzoek op maat aangewezen is.