8 vragen over zwemmersoor

Oorontstekingen, da’s voor kinderen? Helaas niet. Later in het leven krijgen we af te rekenen met een variant: de gehoorgangontsteking of het zwemmersoor, al komt er niet altijd water aan te pas.

1 Hoe herken ik een zwemmersoor (otitis externa)

Neus-Keel-Oorarts dr. Guy Cools (ZNA Middelheim): Otitis externa zorgt meestal voor veel oorpijn, soms ook jeuk of loopoor, en zwelling van de huid van de gehoorgang. Die zwelling kan ervoor zorgen dat de gehoorgang helemaal dicht gaat zitten. De huid is daar dun en de zwelling zorgt voor een pijnlijke spanning tussen de huid en het kraakbeen. Dit kan je makkelijk testen door even met je vinger onderaan je oorlel tegen het kraakbeen te duwen. Volgt er een gemene pijnscheut, dan weet je waar je aan toe bent. Anders dan bij een middenoorontsteking bij kinderen, komt de gehoorgangontsteking niet samen voor met een verkoudheid of luchtweginfectie. Deze oorontsteking is ook niet direct besmettelijk.

2 Kan ik een zwemmersoor krijgen als ik nooit (onderwater) zwem?

Dr. Cools: Zeker. Eigenlijk zijn er twee soorten gehoorgangontstekingen. Het ene type is gelinkt aan zwemmen. Meestal zorgt een bacterie, soms een schimmel, in het zwembadwater voor de ontsteking. Daarnaast duikt gehoorgangontsteking ook op bij mensen die nooit te water gaan. Daarbij kan de infectie onder meer het gevolg zijn van oorpeuteren of irritatie van de huid door shampoo en andere cosmetica. Hou deze zoveel mogelijk uit je oren vandaan. Ook een allergische huidreactie, bijvoorbeeld op oortjes of op het oorstukje van een hoortoestel, kan de infectie triggeren.

Bij deze infecties is het de huid zelf die ontsteekt. Daarin bevinden zich duizend tot tweeduizend minuscule kliertjes die oorsmeer aanmaken. Dat zorgt voor een vette beschermlaag waardoor de zuurtegraad van de huid op punt blijft. Frequent peuteren of huidaandoeningen zoals eczeem of psoriasis en veel kleine haartjes in het oor, kunnen piepkleine wondjes veroorzaken in de huidbarrière en zo vrije baan geven aan bacteriën en schimmels. Ook mensen met een smalle gehoorgang, en weinig verluchting, zijn er gevoeliger voor.

3 Moet ik mijn oren reinigen bij een ontsteking?

Dr. Cools: Je kan het getroffen oor reinigen door het ontstekingsvocht te laten uitzuigen bij de dokter. Reinig je oor best niet met water. Nadien volgen er oordruppels, meestal een combinatietherapie van antibiotica, cortison en pijnstillers. Is de gehoorgang al te fel gezwollen, dan wordt een wiek of een oortampon aangebracht met daarop druppels die zo naar binnen worden gebracht. Ook zure druppels worden vaak ingezet omdat die de zwelling zelf aanpakken.

4 Hoe kan ik mijn oren tegen een ontsteking beschermen?

Dr. Cools: Als de ontsteking steeds na het zwemmen ontstaat, kan het helpen om watjes met vaseline, op maat gemaakte oordopjes of een badmuts te gebruiken om zo alle water te weren. Bij gevoelige mensen die frequent oordopjes of watten gebruiken, komt het soms voor dat de oordopjes zelf irritatie en ontstekingen uitlokken.

Heb je courant last van een oorontsteking, dan kan je preventief oordruppels inzetten, bijvoorbeeld voor het zwemmen, of zodra je pijn voelt opkomen. Is je oor al ontstoken, hou dan water uit de buurt van je oor, ook bij het douchen.

Heb je een gaatje in je trommelvlies, bijvoorbeeld als gevolg van oorontstekingen uit je kindertijd, dan scherm je je oor best hermetisch af tegen water om te voorkomen dat bacteriën in het middenoor doordringen.

5 Moet ik uitkijken met hoorapparaten en oorplugs?

Dr. Cools: Gehoorapparaten met een groot oorstuk liggen soms aan de basis van irritatie, gevolgd door een ontsteking van de gehoorgang. Ook contactallergie door een bepaald materiaal is mogelijk. Overschakelen op een niet allergisch oorstuk kan helpen. Tijdens een oorontsteking laat je het hoortoestel aan die kant best uit om je gehoorgang goed te verluchten. Verder gebruiken zou ook te veel pijn geven. Oorplugs die beschermen tegen geluidsoverlast raken steeds meer ingeburgerd maar geven zelden aanleiding tot gehoorgangontstekingen.

6 Moet ik mijn oren uitdrogen na het douchen of zwemmen?

Dr. Cools: Neen. Veel mensen vinden het gevoel van een waterdruppel die blijft hangen in de oorschelp vervelend, maar dat is voor gezonde oren niet schadelijk. Wil je dat water verwijderen, gebruik dan een tissue die je oprolt en waarvan je één uiteinde in je oor houdt. Zo kan je het overtollige water veilig opvloeien. Of hou je hoofd even scheef en schud lichtjes. Grijp niet naar wattenstaafjes, haarspelden of lucifers. Daarmee riskeer je de gehoorganghuid te beschadigen en het oorsmeer dieper in de gehoorgang te duwen, waar het niet meer naar buiten kan.

7 Kan een gehoorgangontsteking chronisch worden?

Dr. Cools: Soms wel. Dan ervaar je niet zozeer erge pijn maar vooral een niet aflatende jeuk aan het oor. Vaak gaat dit samen met huidziekten zoals eczeem waarbij de huid schilferig en droog is. Een oorkweek kan dan de precieze verwekker detecteren zodat een gerichte behandeling mogelijk wordt.

8 Kan een ontsteking mijn gehoor aantasten?

Als de gehoorgang door de zwelling helemaal afgesloten raakt, dan hoor je aan die zijde nauwelijks nog. Van zodra de zwelling afneemt, meestal na een paar dagen, keert je normale gehoor terug.