© Getty Images/iStockphoto

IJsland: vurig spektakel onder de poolcirkel

Nergens ter wereld zijn de vulkanische uitspattingen van de aarde zo goed te bewonderen als in IJsland. Desolaat, maar tegelijkertijd ook sereen en spannend.

Glijdend en glibberend daal ik af over een modderig bergpad in het hart van IJsland. Bruinige klei kleeft aan mijn bergschoenen. Tussen de bergen stijgen wolken stoom op en een zwaveldamp hangt zwaar in de lucht. Dan maakt het pad een bocht en overzie ik het gebied waar de aarde haar grillen op loslaat. Stomende heetwatermeertjes, borrelende modderpoelen en geel uitgeslagen rotsen vormen een bijna onaards schouwspel. Voorzichtig loop ik tussen de schitterende vormen en structuren door terwijl de middernachtzon de prachtige kleuren accentueert. Dit moet wel het mooiste landschap zijn dat ik ooit heb gezien!

IJsland: vurig spektakel onder de poolcirkel
© Getty Images/iStockphoto

IJsland ligt net onder de noordpoolcirkel, maar de Golfstroom zorgt voor een betrekkelijk mild klimaat. Desondanks kan het zelfs midden in de zomer flink koud zijn, met temperaturen die flink onder de tien graden kunnen duiken. Mijn handschoenen heb ik thuisgelaten, met als gevolg dat mijn vingers regelmatig ijskoud aanvoelen en ik nauwelijks mijn camera kan hanteren. Maar de woeste natuur en de schitterende landschappen maken veel goed.

De Geysir, moeder aller geisers

IJsland is een superactief vulkanisch gebied. Dat komt doordat het eiland bovenop de mid-Atlantische rug in de Atlantische Oceaan ligt. Hier drijven de Euraziatische en de Noord-Amerikaanse continentale platen langzaam in tegengestelde richting en trekken IJsland zo elk jaar een paar centimeter uit elkaar. Magma vanuit het binnenste van de aarde vult de spleten in de aardkorst op en zo krijgen de IJslanders er regelmatig een stukje land bij.

IJsland: vurig spektakel onder de poolcirkel
© Getty Images/iStockphoto

Maar niet alleen de mid-Atlantische rug doet IJsland groeien. Ook een hotspot in de aarde onder het eiland helpt een handje. De aardkorst is hier dun en er zit veel magma dicht onder de oppervlakte. Regen- en smeltwater kunnen door poreus gesteente naar diepere lagen sijpelen tot vlakbij het magma. Het water raakt hier aan de kook en wordt vervolgens door de toenemende stoomdruk weer naar boven geperst. Zo ontstaan geisers, bruisende heetwaterbronnen en pruttelende modderpoelen. Vaak bevat het water allerlei zouten die aan de oppervlakte kristalliseren en die zorgen voor fraaie vormen en kleuren rond de heetwaterbronnen. De geisers zijn mijn favoriet. De beroemdste is de Geysir, die alle andere geisers ter wereld hun naam gaf en die zo ongeveer elke 10 minuten tot leven komt. Ik wacht op de uitbarsting. Het water in de geiserkrater klotst tegen de kalkafzettingen langs de rand. Plotseling bolt het blauwe wateroppervlak sterk op en in een fractie van een seconde spuit een enorme lading kokend water meer dan 15 meter de lucht in. Na een paar seconden is het weer kalm: een nieuwe stilte voor een stormachtige eruptie.

Scala aan landschappen

IJsland: vurig spektakel onder de poolcirkel
© Getty Images/iStockphoto

Al die aardse uitspattingen zorgen samen met de slijpende en polijstende werking van water en ijs voor een scala aan landschappen. Gletsjers hebben diepe fjorden uitgeschraapt. Ook rivieren hebben diepe kloven uitgeslepen. Op veel plekken zijn imposante watervallen ontstaan, zoals de Dynjandifoss ofwel donderende waterval, die de grootste van de westelijke fjorden is. Voor wie het allemaal niet groot genoeg kan, is er ook nog de kolossale Gullfoss of gouden waterval. Elke seconde stort hij een slordige 140.000 liter water in een ruim 30 meter diepe kloof. Ik voel me nietig bij dit heftige natuurgeweld, maar als een aarzelend zonnetje door een wolk van druppeltjes een regenboog tevoorschijn tovert, domineert vooral de schoonheid van deze geweldige plek.

IJsland: vurig spektakel onder de poolcirkel
© Getty Images/iStockphoto

Op het land komen, op de poolvos na, bijna geen zoogdieren voor. Dit wordt ruimschoots goedgemaakt in zee door grote aantallen zeehonden en walvissen en de miljoenen zeevogels die hier jaarlijks hun jongen komen grootbrengen. Zeekoeten, alken, meeuwen en ook de clowneske papegaaiduikers brengen op de steile vogelkliffen hun jongen in recordtijd groot tijdens het korte zomerseizoen. Sterns broeden liever met z’n allen op de grond en verdedigen hun kroost fanatiek tegen elke indringer met jachtvliegtuigachtige duikvluchten. En hun aanvallen zijn geen bluf. Als voor de tweede maal een stern pijnlijk in mijn kalende kruin pikt, houd ik het voor bekeken en laat deze dappere ouders met rust.

IJsland: vurig spektakel onder de poolcirkel
© Getty Images/iStockphoto

Zeehonden en walvissen

Door al die overweldigende natuur zou je bijna de stadjes en pittoreske kerkjes vergeten. De vele IJslandse kerken zijn eerder klein en bedoeld voor de lokale gemeenschap, die vaak maar enkele tientallen mensen groot is. Sommige hebben een bijna iconische status verworven, zoals het bekende zwarte kerkje in het westen. In het noordelijke fjordengebied liggen de sfeervolle stadjes Akureyri en Húsavík. Hier wemelen de zeeën van de zeehonden en walvissen, waar de IJslanders helaas nog steeds op jagen. Het is echter lucratiever om toeristen te laten genieten van deze imposante dieren en daarom is een deel van de walvisjagers omgebouwd tot whalewatching boten.

IJsland: vurig spektakel onder de poolcirkel
© Getty Images/iStockphoto

Ter afsluiting van mijn reis bezoek ik de hoofdstad Reykjavik, die een heel andere sfeer uitstraalt dan de noordelijke stadjes. Het is een stad met internationale allure. Luxewinkels met bijpassende luxeprijzen worden afgewisseld met gezellige cafés en bistro’s. Het bruisende uitgaansleven trekt een gevarieerd publiek. En wie na een wilde nacht even tot bezinning wil komen, kan terecht in de kathedraal van Reykjavik. De bouw van deze indrukwekkende kerk duurde meer dan 40 jaar, maar heeft een pronkstuk van bijna 75 meter hoog opgeleverd. Het speciale ontwerp is geïnspireerd door de basaltkolommen die op veel plaatsen in de IJslandse natuur voorkomen, bijvoorbeeld bij de schitterende waterval Svartifoss.

Als ik met mijn rug tegen een lavablok op veilige afstand geniet van een kolonie sterns komt vanachter een wolk de zon onverwacht tevoorschijn. Ze werpt een zacht oranje licht over het sublieme landschap. Ik voel me een bevoorrecht toeschouwer. Dit geweldige eiland is niet alleen een plek voor natuurliefhebbers, bedenk ik me. Ook voor mensen die hun schoenen niet willen bevuilen met klonten IJslandse modder, zijn de oerlandschappen en vulkanische fenomenen een heel bijzondere ervaring.

Tekst: Hans Wolkers

Van 23 juli tot en met 2 augustus 2017 organiseert Plus Magazine een schitterende cruise naar IJsland. Meer info over deze cruise, vind je hier.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content