Meer vrijheid in het erfrecht?

In Nederland wordt eraan gedacht om vrienden te laten erven als familieleden. Zover zijn wij nog niet.

Onlangs kregen we een vraag van lezers die hun goederen liefst zouden nalaten aan vrienden. Na het overlijden van hun zoon hadden zij het contact met hun schoondochter en kleinkinderen verloren. Enkel een aantal heel goede vrienden zorgden voor hen en zij vonden het dan ook logisch om hen te laten erven. Alleen, daar steekt de Belgische wet een stokje voor.

Wat de wet zegt

Momenteel kan je in België niet je hele nalatenschap nalaten aan een vriend of kennis. Ons erfrecht beschermt de dichte familieleden, ‘reservataire erfgenamen’ genaamd. Dat zijn kinderen, kleinkinderen en soms ook ouders. Deze reservataire erfgenamen hebben in elk geval recht op een stuk van de nalatenschap. De reserve bedraagt de helft als je 1 kind hebt, 2/3 als je 2 kinderen hebt en Ÿ als je 3 kinderen hebt of meer. In het geval van onze lezers, was hun kind al overleden. De twee kleinkinderen nemen de plaats van hun vader in en delen de reserve. De grootouders zouden dan nog de andere helft van hun nalatenschap naar hun vrienden kunnen laten gaan.

Het is wel zo dat vrienden bij ons als ‘vreemden’ worden beschouwd en torenhoge successierechten betalen. Je kan natuurlijk bij leven schenkingen doen, maar als je dat liever niet doet, dan zit er maar één ding op om de successierechten zo laag mogelijk te houden: je erfenis over zoveel mogelijk personen verdelen. Althans, dat kan je doen in het Waals gewest, want daar worden de successierechten voor vreemden, net als in de rechte lijn, ook berekend op het netto-erfdeel van elke erfgenaam. In Vlaanderen en Brussel worden de successierechten voor ooms, tantes, neven, nichten en ‘vreemden’ berekend op het globale netto-actief van de nalatenschap en dan verdeeld over de verschillende erfgenamen.

Wat je ook nog kan doen, is een duolegaat maken. Dan laat je zowel na aan een goed doel als aan een erfgenaam, een vriend bijvoorbeeld. Door deze constructie betaalt de vriend geen successierechten. Het goede doel betaalt de successierechten op haar eigen legaat (aan een verminderd tarief) én op het legaat van de erfgenaam.

Naar een nieuw erfrecht

Eind 2014 werd een wetsvoorstel ingediend door Open VLD-kamerleden. Voor een groot stuk is dit een herneming van een wetsvoorstel dat was ingediend onder de vorige legislatuur, maar niet gestemd werd. Het nieuwe wetsvoorstel wil net als het vorige de reserve beperken. Het beschikbaar deel (waarmee je kan doen wat je wil) zou altijd 50% bedragen. Zo hebben de ouders een grotere vrijheid om zelf te beslissen aan wie hun erfenis toekomt.

Wordt vervolgd...

Partner Content