© Getty Images/iStockphoto

Hoe beëindig je een wettelijke samenwoning?

Kamerlid Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld) diende een wetsvoorstel in om de eenzijdige wijziging van een verklaring van wettelijke samenwoning mogelijk te maken met een aangetekende brief.

Gehuwde koppels hebben een aantal rechten en plichten. Wie feitelijk samenwoont op hetzelfde adres heeft die niet. Sinds 1 januari 2000 bestaat er een ’tussenstatuut’: dat van de wettelijk samenwonenden. Sindsdien hebben zij een plaatsje veroverd in het burgerlijk wetboek (artikel 1475 tot 1581). Daarin staan o.a.de voorwaarden waaraan je moet voldoen om met iemand anders wettelijk te kunnen samenwonen en de manier waarop je je wettelijke samenwoning officieel maakt (door een verklaring af te leggen op de burgerlijke stand).

Je vindt er ook de plichten die je tegenover elkaar hebt als je wettelijk samenwoont, bijvoorbeeld “bijdragen in de lasten van het samenleven naar evenredigheid van je mogelijkheden.” Wat dit laatste punt betreft maken veel samenwoners een samenlevingscontract op bij de notaris waarin ze dit soort zaken vastleggen.

De rechten van wettelijk samenwonenden

Verder hebben wettelijke samenwoners een aantal rechten, maar die gaan minder ver dan de rechten van gehuwden. Zo hebben ze een beperkt erfrecht (het vruchtgebruik van de gezinswoning en huisraad). Wat de gezinswoning betreft genieten wettelijke samenwoners wel dezelfde bescherming als gehuwden. Daar waar bij feitelijk samenwonende de eigenaar op elk ogenblik zijn inwonende partner op straat kan zetten, geldt bij wettelijk samenwonende dat de eigenaar het huis niet kan verkopen, noch hypothekeren zonder toestemming van de andere partner. Bij onenigheid tussen beide samenwonenden zou de familierechtbank in het kader van dringende en voorlopige maatregelen zelfs de mogelijkheid hebben om de samenwonende niet-eigenaar het tijdelijk gebruik te verlenen van de woning.

En ook fiscaal gezien worden wettelijk samenwonenden over dezelfde kam geschoren als gehuwden.

Uit cijfers, die kamerlid Sabien Lahaye-Battheu heeft opgevraagd bij minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon blijkt dat het aantal personen, dat een verklaring van wettelijke samenwoning heeft afgelegd, de laatste jaren stabiel blijft rond de 80.000 (79.245 in 2014, 80.496 in 2015 en 79.098 in 2016). Het aantal personen dat zo’n verklaring heeft beëindigd, stijgt wel: van 40.756 in 2014 over 43.458 in 2015 tot 46.157 in 2016.

Einde van het wettelijk samenwonen

Een wettelijke samenwoning eindigt sowieso als het koppel trouwt of als een partner zou overlijden. Het koppel kan in overleg beslissen om de wettelijke samenwoning stop te zetten, maar het kan ook eenzijdig. Dan wordt de andere partner op de hoogte gebracht van de beëindiging via een gerechtsdeurwaardersexploot binnen de acht dagen na het afleggen van de schriftelijke verklaring. Het is de partner die de eenzijdige verklaring heeft afgelegd die het exploot betaalt.

In haar persbericht stelt Sabien Lahaye-Battheu: ‘Dit kost echter algauw ongeveer 180 euro en dit blijkt een struikelsteen te zijn. Het niet melden van de beëindiging kan echter belangrijke gevolgen hebben, bijvoorbeeld vruchtgebruik op woning bij plots overlijden van de partner ook al woont men ‘de facto’ niet meer samen. Daarom zou het mogelijk moeten zijn dat de ambtenaar van de burgerlijke stand – in geval van eenzijdige beëindiging van de wettelijke samenwoning – de beëindiging niet meer moet laten betekenen aan de andere partij, maar er alleen kennis van moet geven bij aangetekende brief.’

Partner Content