© Getty Images/iStockphoto

Experten pleiten voor nieuw statuut van ’toegevoegd notaris’

Het beroep van notaris moet aantrekkelijker en dat kan door een nieuw statuut van ’toegevoegd’ notaris te creëren. Dat staat in een rapport over de toekomst van het notariaat dat twee experten hebben opgesteld op vraag van minister van Justitie Koen Geens.

Het aantal juristen in notariskantoren is de voorbije 20 jaar sterk toegenomen, steken experten Pierre Nicaise en Thierry Van Sinay – respectievelijk de erevoorzitter van de Koninklijke Federatie van Belgische Notarissen en de erevoorzitter van de Nationale Kamer van Notarissen – van wal. Het gaat vaak om jonge juristen met een master in het notariaat, die stage lopen en zich voorbereiden op het examen van kandidaat-notaris. Pas dan kunnen ze zich op termijn vestigen als notaris-titularis of geassocieerd notaris. Het examen is vaak ook een opstapje naar loonsverhoging.

Maar veel jonge juristen willen dat examen niet afleggen. Ze zijn vooral geïnteresseerd in een bepaald domein, zoals het familierecht, of ze willen het risico niet nemen om zelf een volledig kantoor te leiden.

Het huidige “alles of niets”-model, met de notaris-titularis aan de top, moet evolueren naar een “piramidale vorm waarbij aan jonge juristen de mogelijkheid geboden wordt om binnen het kantoor door te groeien en promotie te maken”, stellen de experten.

Dat kan onder meer door een statuut van ’toegevoegd notaris’ in te voeren, zoals dat in Nederland al bestaat. Concreet zou het examen van kandidaat-notaris dan opgedeeld worden in een algemeen deel en verschillende domeinen, waarbij iemand die toegevoegd notaris wil worden het algemene deel en het examen over een bepaald domein aflegt. Hij of zij wordt dan toegewezen aan de notaris-titularis en mag ook akten verlijden, zij het enkel in het domein waarin hij of zij gespecialiseerd is. Iemand die geslaagd is voor het gedeelte familierecht, mag dan bijvoorbeeld huwelijkscontracten en schenkingsakten verlijden, maar geen oprichtingsakten voor vennootschappen. De juristen die nu in notariskantoren werken, bereiden akten voor maar zijn er niet bij wanneer die wordt verleden.

De experten stellen daarnaast ook voor een ‘gesalarieerd notaris’ in te voeren, naar Frans model. Dat is vooral interessant voor notarissen die liever deeltijds aan de slag gaan of niet als notaris-titularis of geassocieerd notaris aan de slag willen gaan om het ondernemingsrisico te vermijden. Daarvoor bestaan momenteel geen mogelijkheden om het ambt uit te oefenen, stellen de experten. Een gesalarieerd notaris heeft eigenlijk dezelfde bevoegdheden als een vrije beroeper, maar staat in loonverband.

Het rapport over de toekomst van het beroep is nog maar een eerste stap. Het is intussen overgemaakt aan de Nationale Kamer van Notarissen en de Koninklijke Federatie van Belgische Notarissen, die een consultatieronde moeten opstarten met de leden. Zij maken tegen eind september een advies over aan minister Geens.

Partner Content