Belg tevreden met gezondheidszorg maar maakt zich zorgen over sociale fraude

Hoewel Belgen over het algemeen tevreden zijn over de gezondheidszorg en de ziekteverzekering in ons land, leven er een aantal bekommernissen die de solidariteit bedreigen. Belangrijke pijnpunten zijn sociale fraude en de betaalbaarheid van het systeem.

Dit blijkt uit een enquête bij meer dan 2000 Belgen, verspreid over het ganse land, over verschillende thema’s van de verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, die het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv) liet uitvoeren naar aanleiding van zijn 50ste verjaardag.

Solidariteit: ja, maar niet zonder verantwoordelijkheid

Er bestaat een breed draagvlak voor de wijze waarop de verzekering voor geneeskundige verzorging georganiseerd is: het principe dat de bijdragen proportioneel zijn aan het inkomen kan op een grote bijval rekenen (63 %). Een grote meerderheid wenst een breed en solidair verzekeringspakket. Slechts 7 % is gewonnen voor de invoering van een basispakket dat enkel gericht zou zijn op wie minder welstellend is.

Naast deze grote gehechtheid aan het solidariteitsprincipe treden ook een aantal specifieke issues op de voorgrond, met name:

• Een aanzienlijk aantal ondervraagden wenst dat bij de terugbetalingen meer rekening zou worden gehouden met leefstijl. 37 % is bv. van oordeel dat bij ongevallen veroorzaakt door druggebruik een grotere persoonlijke verantwoordelijkheid in aanmerking moet worden genomen.
• Er bestaat een grote bekommernis over sociale fraude. Zo gaat bv. 43 % niet akkoord met de stelling dat misbruik bij arbeidsongeschiktheid weinig voorkomt.
• Ongeveer 50 % is van oordeel dat het moeilijk verdedigbaar is om een dure behandeling (50.000 EUR) te verstrekken aan een terminaal zieke wanneer dat slechts uitzicht biedt op een beperkte levensverlenging.

Tevredenheid: een meer genuanceerd beeld

Dat er bij de bevolking een grote graad van tevredenheid bestaat, is niet nieuw. Het onderzoek heeft evenwel ook expliciet gepeild naar de aspecten waarover minder tevredenheid bestaat en waarover negatieve ervaringen worden gerapporteerd. Hierbij springen volgende elementen in het oog: onbegrijpelijkheid van de ziekenhuisfactuur, onvoldoende informatie over de behandeling, wachttijden voor afspraken bij een specialist, kostprijs specialist, aanbod en dienstverlening rusthuizen.

Toegankelijkheid: de strijd is nog niet gewonnen

Op de vraag of men bang is om door ziekte in armoede te belanden antwoordt 20 % van de bevolking bevestigend. Bij mensen met gezondheidsproblemen loopt dit op tot 30 %. Bij 10 % van de bevolking stelt zich een probleem van financiële toegankelijkheid. Bij de mensen met de meeste gezondheidsproblemen stelt 1 op 5 zorg uit.

Kostenbeheersing: noodzakelijk, maar onduidelijk hoe

Hoewel er een goed inzicht bestaat in de factoren die bijdragen tot een stijging van de uitgaven, is er weinig eenstemmigheid over de wijze waarop een beheersing van de kosten kan worden verzekerd en is er terughoudendheid ten aanzien van bepaalde maatregelen. Slechts 27 % is voorstander van een grotere specialisatie over de ziekenhuizen. Wel is er brede ondersteuning om enkel de goedkoopste behandeling te vergoeden wanneer er equivalente alternatieven zijn. De beperking van keuzevrijheid is een teer punt. 50 % van de ondervraagden zegt meer te willen betalen om een rechtstreekse toegang tot de specialist te kunnen behouden.

Arbeidsongeschiktheid: meer mensen aan de slag

Meer dan 60 % schrijft de toename van het aantal arbeidsongeschikten toe aan het veeleisender worden van het werk en aan de toename van stress. Ongeveer eenzelfde percentage is van oordeel dat veel mensen met een ziekte-uitkering nog wel zouden kunnen werken. 75 % van de bevraagden vindt dat werkgevers en bedrijven meer inspanningen zouden moeten leveren om mensen terug aan de slag te krijgen.

Grote steun voor eHealth, grote vraag naar informatie

99 % is voorstander van het feit dat hun behandelende arts via een netwerk informatie kan raadplegen over hun gezondheidstoestand. Voor 42 % is geen bijzondere toestemming nodig, 57 % vindt van wel. 85 % wil informatie over kosten elektronisch kunnen raadplegen; 74 % wil ook online informatie over prijs/kwaliteitsverhoudingen tussen de ziekenhuizen.

Een kleine 60 % verklaart geïnformeerd te willen worden over een eventuele erfelijke belasting.

Stof voor een maatschappelijke dialoog

In het onderzoek komen verschillende aandachtpunten naar voor waarover een verdere maatschappelijke dialoog wenselijk is. De Koning Boudewijnstichting (KBS) zal die dialoog coördineren. Concreet zal de KBS regionale dialoogavonden organiseren in 11 steden. Daar zullen naar verwachting in totaal 500 burgers aan het woord komen.