Hoe betrouwbaar is een internetbank?

De intresten en opbrengsten die ‘zuivere’ internetbanken ons beloven, liggen een stuk hoger dan deze van de traditionele banken. Maar hoe betrouwbaar is zo’n bank of een beursmakelaar die uitsluitend via het internet werkt? En als alles virtueel verloopt, tot wie moet ik mij dan wenden als ik een probleem heb?

De opkomst van het internet heeft bijgedragen tot een dynamische markt en een sterke concurrentie. De klassieke banken treuren daar niet om. Het geeft hen de kans om hun kosten te drukken: ze kunnen hun netwerk van agentschappen inkrimpen en van de resterende agent- schappen contactpunten maken die de klanten adviseren over producten en diensten met een hogere meerwaarde (leningen, verzekeringen, beleggingen).

De klant klaagt evenmin want hij hoeft niet langer eindeloos in de rij te staan voor een loket met beperkte openingsuren. Vandaag is de bank 24 uur op 24 open. En bovendien belooft zij intresten die veel hoger zijn dan de traditionele. De meest recente internetbank op de markt, Kauphting Bank (ex Robecobank Belgium) breekt alle records. Zij lanceert een spaarrekening die 4% + 1% getrouwheidspremie opbrengt. Daarmee doet ze beter dan al haar collega’s op het net en zeker dan de klassieke banken.

Het principe Wie ligt aan de basis van de financiële operaties op het net?

De beleggers en het internet vonden elkaar voor het eerst op het einde van de jaren negentig, toen zowel het wereldwijde internet als de beurzen overal ter wereld een grote boom kenden. Door beurstransacties voortaan via het internet uit te voeren, werd de prijs daarvan een heel stuk democratischer. Vroeger moest je bij een aankoop of verkoop op de beurs soms meer dan 1% van het transactiebedrag betalen, maar de nieuwe spelers op de markt – in België was Keytrade de pionier – rekenden plots een heel bescheiden vast bedrag aan. Het model van Keytrade vond in ons land veel navolging, met wisselend succes.

Welk belang hebben de banken erbij, te werken via het internet?

Na de online beursmakelaars lag het voor de hand dat ook de internetbanken zich zouden ontwikkelen, op zoek naar het spaargeld van de Belgen. Eerst probeerden de klassieke banken hun diensten via het wereldwijde web aan te bieden, maar dat werd geen groot succes. Pas met de doorbraak van (nog een keer) Keytrade kwam de markt echt in beweging. Keytrade werd de eerste internetbank toen het in 2002 RealBank overnam. Een groot succes! Het resultaat: Keytrade Bank biedt niet alleen makelaarsdiensten aan maar ook een gratis zichtrekening en spaarrekening, plus een bankkaart zonder kosten. Een echte vooruitgang! Sindsdien proberen allerlei buitenlandse banken – Nederlandse, Turkse, Italiaanse – hun deel van de koek te bemachtigen. De kleinere Belgische spelers spelen het spel mee, bieden erg voordelige rentetarieven aan en laten u weinig of zelfs niets betalen voor een online spaarrekening.

Waarom kunnen internetbanken en -beursmakelaars zo’n interessante voorwaarden bieden?

Een zuivere internetbank of -makelaar, die dus alleen via het internet werkt, is in feite een bank of makelaar zonder (duur) netwerk van agentschappen. Het enige verkooppunt van de financiële instelling is de website. Dat betekent dat ze haar kosten tot het minimum kan beperken. De evolutie van klassieke naar internetbank is te vergelijken met de opkomst van de goedkope luchtvaartmaatschappijen in de reiswereld. Ondanks de aanhoudende druk op de kosten, wordt de essentie niet verwaarloosd. In de luchtvaart is dat de veiligheid van de passagiers, in het bank- en beurswezen de bescherming van de klanten en de financiële waarborgen. Dankzij de beperkte kosten-structuur, kunnen de internetbanken een hogere rente aanbieden en kunnen de onlinemakelaars de transactiekosten beperken.

Zijn de klassieke banken minder interessant geworden voor de spaarder?

Grote banken lopen momenteel ver achter in termen van rendement en kosten. Terwijl zij vandaag een basisrente van 1,5% tot 1,75% aanbieden, krijgt u bij de internetbanken en een aantal kleinere banken moeiteloos een rendement van 4%, zonder beheerskosten (zie in dit verband de tabel De club van 4%, p. 85).

Laat u niet verleiden door tijdelijke promoties, zelfs niet wanneer ze u interessante premies of een erg hoge rente voorspiegelen. Let altijd in de eerste plaats op de basisrente. En wilt u als trouwe klant meer van uw traditionele bank, dan kunt u onderhandelen over hoe ver ze voor u kan gaan.

Producten en diensten Welke diensten bieden de internetbanken en -beursmakelaars aan?

Momenteel hebben de aandelentrans-acties op het internet het grootste succes en zijn ze het verst ontwikkeld. Maar daar blijft het niet bij.

n Sommige onlinebeursmakelaars bieden bijkomende beleggingsproducten aan, zoals obligaties, beleggingsfondsen en opties. Op dat vlak is het aanbod van BinckBank en Keytrade Bank het volledigst op de markt, met alledrie de categorieën van producten. Voor beleggingsfondsen kunt u ook een kijkje nemen bij Fortuneo en db m@x, die elk een veertigtal fondsen verkopen, volledig vrij van transactiekosten. Wat bewijst dat het internet niet alleen voor aandelenbeleggers interessant kan zijn.

n Wat de internetbanken betreft, kunt u online overschrijvingen uitvoeren en uw rekeningen beheren, inclusief een termijnrekening. Sinds kort verschijnen ook de verzekeringen op het toneel. Keytrade Bank heeft onlangs de eerste 100% online beleggingsverzekering gelanceerd en de kans is groot dat we in de volgende jaren meer van dergelijke diensten zullen zien verschijnen.

Zal het aanbod op het internet nog uitbreiden?

De volgende jaren worden verscheidene trends verwacht. Enerzijds zullen de echte internetbanken, zoals Keytrade of Rabobank, steeds meer producten (verzekeringen en leningen) ontwikkelen die u online kunt kopen. Maar ze zullen dat wel als makelaars doen, dus door producten van anderen op de markt te brengen. De dynamische banken, zoals Deutsche Bank en Delta Lloyd, die nu al dergelijke producten aanbieden, zullen hun online-aanbod maximaal uitbreiden, gesteund door een klein netwerk van agentschappen dat klanten aanbrengt.

Na de internetmakelaars en de internetbanken zullen we ook de internetverzekeringen zien verschijnen. De grote banken, die de trein van het internet gemist lijken te hebben, zullen waarschijnlijk terugvallen op hun adviesfunctie, om hun netwerk van agentschappen optimaal te benutten, terwijl ze proberen meer in de ontwikkeling van internettoepassingen te investeren en hun achterstand op die manier in te lopen.

Zullen de internetbanken de klassieke banken vervangen?

Ondanks hun spectaculaire ontwikkeling zijn de internetbanken er nog niet in geslaagd de grote banken te onttronen als favoriete banken van de Belgen. Dat komt omdat ze zich op een beperkt aanbod van producten of diensten concentreren, zoals beursbeleggingen of spaar- of termijnrekeningen. Het is voorlopig nog onmogelijk om online toegang te krijgen tot alle bankdiensten. In de situaties waarin een menselijke tussenkomst noodzakelijk blijft, in het domein van de verzekeringen, de kredieten of het beleggingsadvies, wedijveren de internetbanken (nog) niet met de uitgebreide netwerken van de grote banken. Maar dat zal veranderen. Keytrade heeft bijvoorbeeld in samenwerking met Swiss Life Belgium de eerste volledig internetspaarverzekering gelanceerd. Ze werkt op dezelfde manier als de spaarrekeningen: een product zonder toeters of bellen en vooral zonder kosten. En dat voorspelt nieuwe doorbraken in de sector van de verzekeringen...

Criteria om te kiezen Hoe vind ik de beste internetbank?

Als belegger moet u goed weten wat u nodig hebt. Als u bijvoorbeeld uitsluitend onlinetransacties wilt uitvoeren, kunt u eventueel terecht bij de internetmakelaars van onze tabel op pagina 82. Maar het is belangrijk dat u zich daarbij afvraagt of u alleen in aandelen gaat beleggen of ook in opties, obligaties, beleggingsfondsen... Ten slotte moet u de tarieven van de makelaars vergelijken volgens het profiel van de verrichtingen die u wenst te doen: op Euronext, elders in Europa, in de Verenigde Staten? Gemiddeld euro 2500, euro 5000, euro 10.000, euro 25.000 of meer?

U zult andere criteria moeten toepassen wanneer u uit bent op de hoge rente die de internetbanken of de meest dynamische klassieke banken aanbieden. En als u zowel wilt beleggen als sparen, zal de keuze er weer anders uitzien. We willen u zeker niet ontmoedigen, maar wilt u een verantwoorde keuze maken, dan zult u het geduld moeten opbrengen om het profiel van elke internetbank of -makelaar grondig te bestuderen. Want ze zijn allemaal anders en de vergelijking is niet altijd gemakkelijk.

Ten slotte loont het de moeite te onderzoeken wat uw lopende rekening opbrengt op een ogenblik dat uw geld (tijdelijk) niet belegd is. Dat is belang-rijk wanneer bijvoorbeeld de financiële markten een baisse kennen. Voor dit criterium zijn de voorstellen van Keytrade Bank en db m@x het interessantst: 3% op de zichtrekening en 3,75% op de spaarrekening bij de eerste en 3% en 3,5% bij de tweede. Ook Lynx verdient een vermelding: het geeft 3,58% rente, maar dit pas vanaf een bedrag van euro 8000.

Hoe kies ik de beste beursmakelaar?

Naast de transactiekosten zijn er nog meer factoren die meespelen in de keuze van een beursmakelaar. Zo kan het belangrijk zijn, rekening te houden met de verschillende diensten die u aangeboden krijgt.

Bijvoorbeeld:

n bij Keytrade Bank beschikt u over een interessante technische analysemodule en krijgt u heel veel beursinformatie. ADVICE, een gratis cd-rom, geeft advies over beleggingen en arbitrage (het gelijktijdig kopen en verkopen van bepaalde effecten op verschillende markten om gebruik te maken van prijsver-schillen)

n bij Bolero krijgt u toegang tot de rapporten van de analisten van KBC Securities en de informatie van De Tijd en enkele persagentschappen

n BinckBank biedt modules voor technische analyses aan

n bij Fortuneo kunt u als aanvulling op de klassieke beursinformatie (Franstalige) video’s over de evolutie van de beurs bekijken.

Wie zijn de belangrijkste beursmakelaars in België?

Vandaag zijn er in België niet minder dan zeven onlinebeursmakelaars actief, wat aantoont dat deze markt een grote aantrekkingskracht uitoefent. Begin vorig jaar is de sector met de komst van de Nederlandse BinckBank en het Franse Fortuneo (een filiaal van Crédit Mutuel) nog competitiever geworden en zijn de tarieven aanzienlijk gedaald. Toen onlangs ook de Nederlandse makelaar Lynx op de markt verscheen, zijn de minimumkosten nog verder gezakt. Lynx rekent slechts euro 6 kosten aan voor een order van euro 2500 op Euronext. Dat is het laagste tarief voor een transactie van die omvang. Lynx is ook het goedkoopst voor orders van euro 5000. Daarna komt de Nederlandse BinckBank, die een bedrag van euro 13,75 aanrekent, zelfs voor een order van euro 25.000 op Euronext!

Veiligheid en betrouwbaarheid Zijn buitenlandse banken even betrouwbaar als Belgische?

Alle banken die in België zaken doen, moeten erkend zijn door de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA). Ze worden dus gecontroleerd en moeten aan allerlei verplichtingen voldoen. De lijst van erkende banken vindt u op de site van de CBFA: www.cbfa.be. Een nulrisico be-staat niet, maar deze controle is een garantie voor de kwaliteit. Een andere garantie is een klassieke moedermaat- schappij. Veel internetmakelaars hebben die: Keytrade is een filiaal van Crédit Agricole, Fortuneo van Crédit Mutuel, Bolero van KBC Securities, Cortal Consors van BNP Paribas. Ga echter nooit in op aanbiedingen van instellingen die niet erkend zijn door de CBFA!

Hoe veilig zijn de financiële diensten via het internet?

Dat is een vraag die spaarders vaak stellen: is het internet echt veilig? Het antwoord is duidelijk: ja. Onlinetransacties zijn niet riskanter dan verrichtingen via de Self Banking van uw agentschap. Meestal hebt u drie verschillende sleutels nodig om toegang te krijgen tot uw rekening op het internet: uw gebruikersnaam, uw wachtwoord en een code die aangemaakt wordt door een digipass of door versleutelde software. Iemand die uw gebruikersnaam en wachtwoord zou bemachtigen (wat onwaarschijnlijk is als u een beetje voorzichtig blijft), kan dus nog altijd geen verrichtingen in uw naam uitvoeren. Maar iemand die uw bankkaart steelt en ook uw persoonlijke code kent, kan wél rustig zijn slag slaan. In het verleden zijn er weliswaar gevallen van hacking geweest, maar dat had vooral te maken met de onvoorzichtigheid van de klanten – die dan ook nog eens volledig vergoed werden.

Bij wie kan ik aankloppen als er een probleem is?

Net als bij een klassieke bank, mag u niet aarzelen om u eerst tot de financiële instelling te richten. Ze is mis-schien alleen op het web actief, maar achter de interface zitten wel degelijk mensen. Als u het adres van de bank niet kent, bezoekt u de website van de bemiddelingsdienst voor de financiële sector (www.ombfin.be), waarop u ook een beroep kunt doen als uw financiële instelling het probleem niet oplost. De bemiddelingsdienst bestaat uit een Ombudsman (Jacques Zeegers) die aangesteld is door de financiële sector, en een vaste vertegenwoordiger van de consumentenbelangen, Pamela Renders. U bereikt de dienst via het internet of op het volgende adres: Belliard-straat 15-17 bus 8, 1040 Brussel, tel. 02 545 77 70, Fax: 02 545 77 79, e-mail: Ombudsman@ombfin.be.

Voor u om bemiddeling vraagt, moet u echter altijd eerst contact opnemen met uw financiële instelling. De meeste problemen worden rechtstreeks met de bank opgelost.

Gaan internetbanken makkelijker failliet?

Omdat alle financiële instellingen gecontroleerd worden door de CBFA, is het risico op een faillissement even groot bij een klassieke bank als bij een buitenlandse of een internetbank. Een instelling die fysieke agentschappen heeft, wekt misschien meer vertrouwen maar er is geen enkele objectieve reden die dat rechtvaardigt.

Welke bescherming heb ik als de bank failliet gaat?

Hoewel het risico van het faillissement van een financiële instelling erg klein is, blijft het altijd mogelijk. Dat hebben we gezien na de hypotheekcrisis in de Verenigde Staten, die verscheidene instellingen in de problemen heeft gebracht. Maar als een bank overkop zou gaan, kan het Beschermingsfonds voor Deposito’s en Financiële Instrumenten ingrijpen. Deze in 1998 opgerichte instelling wordt door de Nationale Bank van België beheerd en helpt de kleine spaarders wanneer hun financiële instelling failliet gaat (op voorwaarde dat ze bij het fonds is aangesloten). De ledenlijst vindt u op de website van het Beschermingsfonds, www.protectionfund.be. Neem daar dus zeker een kijkje voor u eventueel van bank verandert.

Op welke vergoeding heb ik recht bij een faillissement van de bank?

De vergoeding die het fonds uitkeert, is beperkt tot euro 20.000 voor deposito’s van gelden en euro 20.000 voor financiële instrumenten (aandelen, obligaties, fondsen...) per persoon (niet per rekening). Onthoud echter dat instellingen die onder het recht van een andere lidstaat van de Europese economische ruimte vallen (de EU + Liechtenstein, Noorwegen en IJsland) eveneens aangesloten moeten zijn bij een beschermingsfonds in hun eigen land. Aarzel niet om bij de bank zelf meer informatie te vragen. Een Europese bank is hoe dan ook voor minstens euro 20.000 per klant verzekerd.

Voordelen Wat is het voordeel van een internetbank of -beursmakelaar tegenover een klassieke?

n De internetbanken hebben als belang-rijkste voordeel de automatisering van het proces en het ontbreken van agent-schappen. Dankzij de besparingen die dat oplevert, is de rente op een spaarrekening meestal zeer interessant.

n Het grootste voordeel van onlinemakelaars is dat alle verrichtingen geautomatiseerd zijn. Dit, én het ontbreken van adviseurs of agentschappen doen de transactiekosten drastisch dalen. Op de tabel op pagina... kunt u zien dat een transactie op Euronext tegenwoordig slechts enkele euro’s kost, terwijl u enkele jaren geleden nog 1% of meer van het transactiebedrag betaalde.

Toegankelijkheid Moet ik een ervaren belegger zijn om online transacties uit te voeren?

De internetmakelaars hebben gebruiksvriendelijke modules ontwikkeld. U hoeft dus in principe geen financieel of beleggingsexpert te zijn, maar u moet uiteraard wél de financiële markten volgen en de ver-schillende soorten orders goed kennen. U moet bijvoorbeeld ook weten waar de effecten die u wilt kopen genoteerd staan. Als u twijfelt, kunt u in sommige gevallen een beroep doen op een telefonische helpdesk, maar dat kost extra geld.

Als u niet weet welke aandelen u moet kopen of hoe dat in de praktijk gebeurt, gebruikt u dus beter geen onlinemakelaar. Soms geven makelaars demonstraties om hun (potentiële) klanten wegwijs te maken. n

Vincent Joye