Zowat 12,5 pct van Belgen doet aan vrijwilligerswerk

In België zetten zich naar schatting 1,16 miljoen mensen in als vrijwilliger. Dat blijkt uit een onderzoek in opdracht van de Koning Boudewijnstichting (KBS). Het is de eerste keer dat voor ons land volledige cijfers beschikbaar zijn in de materie.

In absolute cijfers telt ons land eigenlijk zelfs 1,8 miljoen vrijwilligers. Maar slechts 1,16 miljoen daarvan zijn vrijwilliger in de betekenis van de Belgische wet: wat wil zeggen dat ze gratis prestaties verrichten binnen een organisatie. Het is die groep waar onderzoekers van de universiteit van Luik en Gent onderzoek naar deden.

Die 1,16 miljoen vrijwilligers waarvan sprake zijn goed voor 12,5 pct van de Belgische bevolking. In uren uitgedrukt, werken zij jaarlijks 221,2 miljoen uren, ofwel 4,1 pct van het bezoldigde werk.

Wie zijn die vrijwilligers nu precies?

Wat de domeinen betreft waarin ze actief zijn, zijn vier sectoren dominant: sport, cultuur, maatschappelijke
dienstverlening en onderwijs. De overgrote meerderheid van het vrijwilligerswerk vindt plaats in verenigingen. Gemiddeld werkt een vrijwilliger wekelijks bijna vier uur onbezoldigd.

Geslacht is geen bepalende factor om vrijwilliger te zijn. Bijna even veel mannen als vrouwen doen aan vrijwilligerswerk. Wat wel naar voor komt uit de studie, is dat mannen en vrouwen verschillende taken verrichten. Zo nemen mannen vaker leidinggevende functies op zich en taken die verband houden met geschoold en semi-geschoold werk.

Vrouwen vervullen vaker dienstverlenende functies. Mannen zijn ook beter vertegenwoordigd in de sportsector, terwijl men vrouwen meer vindt in onderwijs en religieuze organisaties.

Opvallend: er is geen significant verschil voor de sectoren maatschappelijke dienstverlening en gezondheidszorg, terwijl vrouwen nochtans de reputatie hebben actiever te zijn als het om de zorg van mensen gaat.

1 op 4 ouder dan 60

In tegenstelling toch wat vaak wordt gedacht engageren oudere mensen zich in verhouding niet meer als vrijwilliger. Door de vergrijzing evenwel vormen senioren desondanks in absolute cijfers de grootste groep vrijwilligers: ongeveer één Belgische vrijwilliger op de vier is ouder dan 60.

Wat opleidingsniveau betreft, blijkt dat het percentage vrijwilligers stijgt met het behaalde diploma. Maar liefst 58 pct van de vrijwillige activiteiten wordt verricht door mensen met een diploma hoger onderwijs. Ook blijkt dat mensen met een baan meer aan vrijwilligerswerk doen dan andere categorieën: zij vertegenwoordigen 57 pct van het totale aantal vrijwilligers.

De verschillen qua vrijwilligerswerk in Vlaanderen en Wallonië zijn weinig uitgesproken. Brussel is echter wel een beetje een buitenbeentje. Het percentage vrijwilligers ligt er lager en de verschillen qua opleidingsniveau zijn er groter. Houders van een universitair diploma zijn in het gewest goed voor 40 pct van het vrijwilligerswerk.
Bovendien ligt het aandeel van vrijwilligerswerk in de gezondheidszorg er drie keer hoger dan het nationale gemiddelde.