We kijken anders televisie dan vroeger

Gisterenavond de tv uitgezet en de computer genomen? Of uitgesteld gekeken en de reclame doorgespoeld? Dan bent u perfect mee met de nieuwe kijktrends. We kijken weliswaar niet minder tv dan vroeger, maar wel anders.




Zonder dat we het wellicht beseffen is ons kijkgedrag de jongste tijd aan het veranderen. De peiling van Plus Magazine (zie kaderstuk) – en de vele tientallen lezersreacties op dit onderwerp – confronteren ons met een aantal sterke trends.

66% spoelt de reclamespots altijd door

In de tweede helft van oktober 2011 peilde Plus Magazine naar uw kijkgedrag in een internetbevraging waaraan 6.374 lezers deelnamen.

41% kijkt gemiddeld 5 tot 15 uur tv per week, 32% tussen 16 en 25 uur. Het aantal veelkijkers (+ 25 uur) blijft beperkt tot 15%. En 11% slijt minder dan 5 uur voor de buis, terwijl 1% zegt nooit te kijken.

58% zou de tv niet kunnen missen. 28% denkt van wel, 14% probeert minder te kijken dan vroeger. Op de vraag waarom u vandaag minder kijkt, lazen we vooral “Er zijn te veel domme en oninteressante programma’s” ( 40%) en “Ik zit vaker achter de computer” ( 30%).

35% neemt vandaag vaker tv-programma’s op, 31% minder vaak en 34% nooit. Wanneer u uitgesteld kijkt, spoelt 66% de reclame altijd door, 26% doet dit meestal.

54% heeft één tv-toestel aan in huis, 46% meer dan één. Televisiekijken blijven we vooral in de woonkamer doen ( 86%), gevolgd door de keuken ( 5%) en de slaapkamer ( 4%).

86% kijkt alleen via een klassiek tv-toestel, tv-kijken via de pc of laptop blijft beperkt ( 14%).

65% combineert tv-kijken met andere activiteiten. Daarbij vinkte u vooral lezen ( 32%), computeren ( 28 %), puzzels oplossen ( 26%), strijken ( 23%), koken ( 12%) en fitnessen op de hometrainer ( 6%) aan.

Trend 1: beu, beu, beu!

Uit de lezersreacties blijkt dat we onze buik vol hebben van herhalingen, kookprogramma’s en realityshows. Om nog maar te zwijgen van films die onderbroken worden door reclamespots, boodschappen van algemeen nut die eindeloos herhaald worden en programma’s met een stuitend product placement.

“Televisie maken is een peperdure zaak. Kookprogramma’s en ook realityprogramma’s zijn veel goedkoper om te maken dan fictiereeksen. En herhalingen kosten al helemaal niets”, zegt professor Sofie Van Bauwel, hoogleraar mediastudies aan de Gentse universiteit. “Programmamakers moeten – dat bewijst uw peiling – hard gaan nadenken over de gevolgen van al die herhalingen en nieuwe, creatieve formats die minder kosten. Toch moeten we nuanceren. Naar sommige van die kookprogramma’s en realityshows kijken we wél graag, zoals de hoge waarderingscijfers bewijzen.”

Trend 2: gefragmenteerd kijken

Volgens een onderzoek van reclameregie IP kijken Vlamingen gemiddeld 3 uur en 6 minuten per dag naar televisie, Franstaligen 3 uur en 46 minuten. De jongste Digimeter van onderzoeksinstituut IBBT heeft gemeten dat we in de week bijna 4 uur per dag en in het weekend meer dan 4 uur kijken. De peiling van Plus Magazine lijkt dan weer aan te geven dat we minder kijken.

De reden voor die verschillen is niet ver te zoeken. “We kijken vandaag meer en meer gefragmenteerd en daarom kunnen we moeilijk inschatten hoe vaak we echt televisie zien”, zegt professor Van Bauwel. “Wanneer ze ons vragen hoeveel uur we per dag kijken, denken we alleen aan de tijd die we in de woonkamer voor de buis zitten. De vele andere kijkfragmenten op een dag rekenen we niet mee. Een stukje journaal op de website van VRT of VTM, een dvd van een televisieserie, een radio-uitzending met beelden vanuit de studio... In werkelijkheid kijken we veel meer dan we zelf beseffen!”

Trend 3: multikijken met geoefende vingers

Heel opvallend: liefst 65% van de ondervraagden in onze peiling zegt dat ze televisiekijken combineren met een andere activiteit. Televisie is vaak gewoon behang geworden. Met een half oog kijken doen we vrolijk tegelijk met lezen, puzzelen of computeren op de laptop. Ook in tv-kijken zijn we multitaskers geworden.

“Koken of strijken met de televisie op de achtergrond doen we al lang”, zegt onze deskundige. “Nieuw is dat we tv-kijken ook combineren met andere media. Onze televisieavond is aan het evolueren: we kijken naar een programma met naast ons de laptop en de smartphone. Terwijl we kijken, chatten we via de laptop of smartphone met mensen die naar hetzelfde programma kijken. En geven we commentaar op wat we zien. In zekere zin is dit een socialere manier van kijken dan enkel naar de buis te staren. Om dat te kunnen moet je natuurlijk geoefende vingers hebben! Hoe meer mediageletterd we zijn, hoe gemakkelijker we kunnen multikijken. Tot voor kort was gecombineerd kijken vooral een zaak van jongeren, maar uit uw peiling blijkt dat het ook bij 50-plussers toeneemt.”

Trend 4: uitgesteld kijken

De grootste verandering lijkt teweeggebracht door de doorbraak van de digitale televisie. Volgens een schatting kijkt eind 2011 bijna 70% van de gezinnen in Vlaanderen en ruim 58% in Franstalig België digitaal. Nauwelijks vier jaar geleden stonden we nog zeer wantrouwig tegenover die nieuwigheid. Vandaag hebben we massaal geïnvesteerd in een grote flatscreen tv en een digitaal abonnement. De relatief voordelige pakketten (digitale tv + internet + vaste telefoon) zijn hieraan niet vreemd.

Te oordelen naar uw reacties is de digibox een zegen. In de eerste plaats omdat we nu simpelweg programma’s kunnen opnemen en we dan, bij het uitgesteld kijken, met het allergrootste plezier de reclameblokken doorspoelen. In onze peiling doet 92% van de ondervraagden dat altijd of meestal. “Commerciële zenders zoeken momenteel naar technische oplossingen om doorspoelen te beletten, maar dat is een achterhoedegevecht”, meent professor Van Bauwel. “In de realiteit zijn adverteerders al volop bezig andere kanalen aan te boren. Je ziet tegenwoordig veel meer product placement in programma’s dan vroeger. En ook het online adverteren is flink aan het groeien”.

Ook het nu en dan tegen betaling opvragen van een film of een eerder uitgezonden programma is populair. Volgens de jongste Digimeter doet de helft van de digitale kijkers dat al.

Trend 5: het journaal in de keuken

Gemiddeld heeft elk Belgisch gezin vandaag 2,54 (!) televisietoestellen in huis. Het tweede toestel staat vooral in de keuken. En dat blijkt handig voor het journaal. De files zorgen ervoor dat we later thuis komen. En vaak zijn we nog net aan het koken of het eten wanneer het nieuwsanker aan de feiten van die dag begint.

Volgens onze peiling kijkt u heel weinig tv in de slaapkamer. Slaapdeskundigen en neurologen zullen dat graag horen: zij roepen al jaren dat we beter nooit tv-kijken in bed. “Kijken in de slaapkamer gebeurt vooral door jongeren”, zegt onze hoogleraar. “Sinds de jaren ’90 is hun slaapkamer uitgegroeid tot een communicatieruimte met de wereld, via een eigen pc of laptop, telefoon én televisie.”

Trend 6: concurrentie van andere dragers

Ook bij 50-plussers zijn de computer en het internet hard aan het knagen aan de almacht van de televisie. In onze peiling zegt 30% van de ondervraagden dat ze vaak een avondje voor de buis vervangen door een paar uur voor het computerscherm. Informatie zoeken, chatten, filmpjes zien, Facebooken enz.

Professor Van Bauwel: “En toch valt het nogal mee met die concurrentie. De mensen denken dat ze dan geen televisie kijken, maar niet zelden bekijken ze dezelfde programma’s via een andere drager. Een eerder uitgezonden televisiejournaal of voetbalmatch via een website bijvoorbeeld.”

Trend 7: mobiel kijken

Vandaag kunnen we ook tv-kijken via de computer of de smartphone, maar dat doen we nog niet vaak. Begrijpelijk: de beeldkwaliteit van een smartphone, pc of laptop kan niet op tegen een HD-programma op een flat-screentelevisie. Dat zal de komende jaren snel veranderen wanneer tabletcomputers voordeliger worden en het gemakkelijker (en zelfs gratis) wordt om HD- televisieprogramma’s te bekijken op een tablet. Met grote zekerheid kunnen we voorspellen dat flink wat Belgen over vijf jaar mobiel televisie zullen kijken. Dat wordt allicht de grootste verandering in ons kijk- gedrag.

Trend 8: helemaal zonder of weer gezelliger?

In onze peiling zegt 28% van de ondervraagden dat ze gerust zouden kunnen leven zonder televisie. Of we echt de daad bij het woord zouden voegen, blijft een vraag. “Televisie is inderdaad niet meer de baas in huis, maar blijft een zeer aanwezig medium”, zegt de hoogleraar. “De meerderheid in uw peiling geeft eerlijk toe dat ze de televisie niet zou kunnen missen. Mensen die minder kijken of kiezen voor een leven zonder televisie, zullen toch een deel van de programma’s zien via een ander medium of een dvd.”

Wel evolueren we duidelijk naar nu en dan een televisieloos avondje. Maar ook naar meer sociaal kijken. Professor Van Bauwel: “Zoals ik al aangaf, hebben veel gezinnen in de jaren ’90 voor hun kinderen een televisie gekocht voor de slaapkamer of de hobbykamer. Iedereen zat apart voor zijn toestel. Vandaag merk ik het begin van een trend in tegenovergestelde zin. Ik zie gezinnen die opnieuw kiezen voor minstens één gezamenlijk televisieavond, meestal op zondagavond. Gezellig met een drankje en een hapje erbij, maar ook met de laptop of smartphone bij de hand. En het moet vooral een goed programma zijn. Of het nu gaat om televisie of een ander medium: kwaliteit blijft het sleutelwoord.”

Partner Content