Samen uit eten: zo blijft u vrienden!

U wordt ongetwijfeld af en toe uitgenodigd op een etentje of u ontvangt vrienden bij u thuis. Samen eten versterkt de verbondenheid, maar er liggen ook ergernissen en valkuilen op de loer.

Johan en Marc beginnen aan tafel ruzie te maken over politiek. Hugo verlaat het gezelschap net voor het zijn beurt is om een rondje te geven. Francine en Eric hebben onaangekondigd hun grote Duitse herdershond meegebracht. Serge heeft een groot gebraad klaargemaakt, maar een van zijn gasten eet nooit vlees.

Vier ergernissen die een etentje of een avondje uit met vrienden kunnen verpesten. “Etentjes zijn vaak een test voor de sterkte van de vriendschap en voor de manier waarop we met elkaar communiceren”, zegt Erika Rau. Zij is communicatiedeskundige en psychotherapeute en leert onder meer de techniek van het geweldloos communiceren aan (zie het kaderstuk p. 31). Hiermee kunnen we conflicten oplossen zonder ruzie te maken of een breuk te riskeren. “Niets zeggen is geen oplossing. Dan kroppen we onze ergernissen op en op een keer zullen die negatieve gevoelens plotseling openbarsten met groot gevaar voor de vriendschap. Willen we ons gevoel van verbondenheid versterken, dan kunnen we het best vooraf afspraken maken. En onze wrevel uiten op een geweldloze manier, soms op het moment zelf, soms achteraf.”

Hieronder bespreken we tien typische valkuilen bij gezamenlijke etentjes of avondjes uit. Erika Rau: “Het zal al veel helpen wanneer we vertrouwen hebben in onze vrienden en tegelijk oppassen voor onze eigen fantasieën. Bijvoorbeeld onze voorkeur niet durven uiten (Ik lust geen vis) omdat we denken de gastheer/gastvrouw voor het hoofd te stoten. Vriendschap duurt het langst wanneer we respect voor vrienden combineren met zelfrespect. Durf je grenzen aangeven en respecteer tegelijk de grenzen van je vrienden.”

Delen we de rekening of betaalt iedereen het zijne?

Je gaat met een aantal vrienden op restaurant. Niet iedereen eet en drinkt hetzelfde. De ene neemt een aperitief en een nagerecht, de andere houdt het bij één gerecht en een glaasje water. De rekening komt: deelt u het totaalbedrag door het aantal eters of betaalt iedereen wat hij/zij besteld heeft? Uit de ervaringen van onze lezers (zie ook pag. 21) blijkt dat we het liefst kiezen voor de eerste oplossing. ” We delen de rekening per koppel en er wordt niet op een drankje of gerechtje meer of minder gekeken. We zijn toch vrienden voor iets”, schrijft lezeres Lutgarde.

“De rekening gewoon delen door het aantal deelnemers is een bewust en concreet teken van groepssolidariteit”, oordeelt Erika Rau. “Daarmee geven we aan dat we willen delen met elkaar, elkaar vertrouwen en het beste met elkaar voor hebben. Alleen mag er zich geen patroon ontwikkelen waarin de ene gedurig méér betaalt dan de andere.”

Toch lazen we in de reacties van Plus-lezers ook voorbeelden van etentjes waar iedereen alleen betaalt wat hij of zij gegeten of gedronken heeft. ” Eerlijk verdeeld duurt het langst”, meent Eddy . “Op die manier krijgen profiteurs geen kans om een vriendengroep stuk te maken.”

De oplossing? Vooraf afspreken hoe we de rekening betalen. “Er bestaan geen pasklare antwoorden. Stel jezelf eerst de vraag: wat voor groep zijn we?”, raadt onze deskundige aan. “De groep kan bestaan uit mensen die veel en anderen die weinig verdienen. Of die elkaar niet zo goed kennen. In dat geval zal de vriendschap het langst standhouden als iedereen het zijne betaalt. Vooraf met elkaar overleggen en nagaan of iedereen akkoord gaat met de afgesproken regeling, dat is belangrijk. Iedereen zonder uitzondering moet de kans krijgen zijn eigen wensen uit te spreken om zo tot een consensus te komen die door de hele groep gedragen wordt.”

Wat als iemand zijn rondje ‘vergeet’?

U gaat een avondje stappen met vrienden. Iedereen betaalt om beurten een rondje. Maar kijk: net vóór het zijn beurt is om te trakteren, muist Louis er weer met een smoes van onderen. De vorige keer deed hij dat ook al.

“Vaak uiten we onze wrevel daarover met een spottende opmerking, maar daarmee blijven we te vaag”, zegt Erika Rau. “Als we belang hechten aan de vriendschap met die persoon dan moeten we dat probleem met hemzelf durven aankaarten. Dat zal moed vragen. Spreek er hem niet op aan in het bijzijn van de groep en evenmin op het moment dat hij het gezelschap verlaat maar bel hem de volgende dag op met de boodschap: ik zit met een probleem. Het is iets delicaats, wanneer kunnen we daar eens over praten? Je weet dan meteen of hij openstaat voor een gesprek.”

Een pot maken bij het begin van de avond kan hier een oplossing zijn, maar alleen op voorwaarde dat iedereen ermee akkoord gaat. Degene die het gezelschap vroeger verlaat, weet dan dat hij of zijn geld zal verliezen.

De klaploper laten vallen als vriend en hem niet nog eens uitnodigen, is uiteraard ook een mogelijke oplossing. Toch oppassen, waarschuwt de psychotherapeute. Het kan zijn dat de persoon in kwestie tijdelijk financiële problemen kent door jobverlies of een scheiding en dat niet durft te zeggen. Hem apart erover aanspreken is daarom beter.

Ik nodig uit: moet ik rekening houden met wat iedereen lust? Met diëten?

Kent u de mensen die bij u komen eten goed? Dan zult u allicht weten waar de gevoeligheden liggen. Erika Rau: “Het is zeker attent rekening te houden met de wensen of de speciale diëten van je gasten, maar dan wel zonder je eigen voorkeuren weg te cijferen. Je kunt vooraf bellen om te vragen wat de gasten zeker niet lusten of waarvoor ze allergisch zijn. Of je kunt het menu zodanig samenstellen dat ze keuze hebben. Bij het aperitief zowel caloriearme rauwkosthapjes als calorierijke amuses serveren zonder daarbij te zeggen: dit heb ik speciaal voor jou gemaakt! Vegetariërs en niet-vegetariërs zijn dikwijls te verzoenen met een vis- of een kaasgerecht.

Ben je zelf ergens uitgenodigd, dan is er niets mis mee je voorkeur vooraf te melden: Ik ben vegetariër (of ik moet me aan diabetesregels houden), kan je dat inpassen in je menu? “In goede vriendschappen is veel bespreekbaar. Zelf zou ik niet willen dat mijn vrienden hun wensen niet kenbaar maakten uit schrik me voor het hoofd te stoten. Als je een slankdieet volgt, is dat echter je eigen verantwoordelijkheid en moet je zelf beslissen hoeveel je eet.”

Welk cadeautje neem ik mee bij mensen die al álles hebben?

Een fles champagne, leuke zeepjes of een bos bloemen blijven altijd welkom, maar zijn weinig origineel. Probeer het eens met een zelfgemaakte lekkernij, met filmtickets of tickets voor een optreden van een artiest waarvan de gastheer/gastvrouw houdt. Ook een dvd van een populaire tv-reeks is een optie. Lezeres Marielle suggereert een andere mogelijkheid: ” Met vrienden bij wie we geregeld te gast zijn en omgekeerd, hebben we afgesproken elkaar niets meer te kopen. ”

Wat als ik het eten niet lust?

Uw vrienden hebben hun best gedaan maar wat op uw bord ligt, vindt u echt niet lekker. Alles opeten zou uw maag in opstand brengen. Om de vriendschap gaaf te houden, is hier een diplomatische reactie of een leugentje om bestwil aangewezen: “Het spijt me zeer, maar er zit iets in dit gerecht dat ik niet verdraag (waarvoor ik allergisch bent of dat niet past in mijn dieet). Hopelijk neem je het me niet kwalijk wanneer ik dit niet verder opeet.” Volgt er later een gerecht dat u wel lekker vindt, laat dan vooral niet na dat uitvoerig te prijzen...

Welke gespreksonderwerpen moet ik vermijden?

In een gezelschap waarvan we niet iedereen goed kennen, kan het gebeuren dat we een onderwerp aansnijden dat voor sommigen gevoelig ligt. “Wees in het begin van zulk een etentje alert voor onderwerpen waarop de onbekende gasten ingaan of waarop omgekeerd een ongemakkelijke stilte valt”, adviseert Erika Rau. “Toch moet je niet denken dat je onderwerpen als politiek of geld per se moet mijden. Ik merk vaak dat de boeiendste gesprekken ontstaan wanneer tafelgenoten grondig van mening verschillen over gevoelige materies. Vrienden hoeven het trouwens niet altijd over alles eens te zijn met elkaar. Maar als je merkt dat het onderwerp het gezelschap onaangenaam verdeelt, dan kun je iets zeggen in de zin van: laten we het leuk houden vanavond, ik stel voor dat we het over iets anders hebben.”

Moet ik doen alsof ik slechte tafelmanieren niet zie?

Mensen die het gesprek monopoliseren, voortdurend aangebrande moppen vertellen of zich vol alcohol gieten, kunnen de gezelligheid behoorlijk verpesten. Als we niets zeggen, stapelen we de ergernissen op. Geweldloze communicatie kan ook hier helpen. Neem de dader even discreet opzij en zeg: “Ik vind het jammer dat de andere gasten zo weinig aan het woord komen. Kun je daar asjeblieft op letten?” Of: “Zou je het erg vinden om nu over te schakelen op wat minder schuine moppen?”

Hoe reageer ik als gasten een hond meebrengen?

“Dat zou ik zelf echt niet leuk vinden, want ik ben allergisch voor honden!”, lacht onze deskundige. “Zeker wanneer dat onaangekondigd gebeurt, hoef je dat niet te aanvaarden. Zeg dan: ik zie dat je je hond hebt meegebracht, dat is echt een probleem voor mij. Kun je hem in de auto laten of weer naar huis brengen? Heb je zelf een hond, vraag dan vooraf of je het dier kunt meebrengen. En zoek een oplossing als je merkt dat dit een probleem vormt. Iets anders ligt het wanneer vrienden een baby meebrengen, bijvoorbeeld omdat ze juist dit weekend op hun kleinkind passen. Een krijsende baby kan een avond verpesten, maar toch pleit ik hier voor begrip. Jullie zijn toch vrienden, bijna iedereen zal dit probleem in het verleden wel eens gehad hebben.”

Wat als ze mijn keuken inpalmen?

” We nodigen geregeld vrienden en kennissen uit. Ook al kennen we die mensen vrij goed, toch heb ik niet graag dat ze helpen afruimen en in mijn keuken komen. Ik voel me dan altijd betrapt, want de keuken ligt niet gelikt als ik gekookt heb“, mailt lezeres Viviane.

Hier hangt het ervanaf hoe groot onze privacygevoeligheid ligt. Als we zelf te gast zijn, is het eenvoudig: dan kunnen we hulp aanbieden en de reactie van de gastheer/gastvrouw afwachten. Als we aarzeling voelen, doen we het beter niet. Zijn we gastheer of gastvrouw, dan kunnen we het gewoon zeggen: ik wil het liefst alleen afruimen en afwassen, blijven jullie maar zitten.

Ben ik verplicht op mijn beurt uit te nodigen?

Er bestaan heel wat vriendengroepen waarin iedereen volgens een beurtrol de anderen uitnodigt. Het VT4-programma Komen eten heeft laten zien hoe we ons daarvoor kunnen uitsloven. Maar zijn we moreel verplicht mensen bij wie we te gast waren, op onze beurt uit te nodigen? Erika Rau: “Voor een zakendiner is dat niet nodig, maar bij vrienden ligt dat gevoelig. Toch ben je nooit verplicht iets te doen dat je niet echt wilt. Zeg het dus gewoon in je vriendenkring als je niet graag kookt, te klein behuisd bent of zulk een dinnerparty niet ziet zitten. Alleen moet je dan wel iets in de plaats doen. Trakteer met een etentje in een restaurant of bestel iets bij een traiteur. Op die manier voorkom je dat je vrienden zich afgewezen voelen of het uitblijven van een uitnodiging verkeerd opvatten. Ook hier is eerlijke communicatie de beste manier om relaties prettig te houden!”