© Frank Bahnmüller

Lia van Bekhoven: “Groot-Brittannië blijft mij verrassen”

Groot-Brittanniëcorrespondent Lia van Bekhoven (62) kijkt een drukke periode tegemoet: de Queen wordt dit jaar 90 en mogelijk stemmen de Britten zichzelf in juni uit de Europese Unie.

Al meer dan 35 jaar woont en werkt Lia van Bekhoven in Engeland. Ze brengt verslag uit voor Vlaamse en Nederlandse media. Toen ze zich destijds in Londen vestigde, was prins Charles nog vrijgezel, Thatcher een parlementslid en Londen een grauwe stad. De journaliste kijkt dus al vanuit een zeker perspectief.

Plus Magazine: Hoe ben je in Londen terecht gekomen?

Lia van Bekhoven: Door één Brit. De liefde achterna. Die ene Brit ben ik tegengekomen in Israël, toen ik halverwege mijn opleiding journalistiek een tijdlang in een kibboets verbleef. Ik wou graag buitenlandcorrespondent worden en heb toen met dé Brit afgesproken dat ik drie jaar zou proberen te aarden in Londen. Ik zou aankijken of ik journalistiek voet aan de grond kon krijgen, of ik Londen leuk vond en of ik hém nog leuk vond. Het zijn er bijna 40 geworden. Hij zegt dat als ik niet had kunnen wennen, hij naar Nederland zou gekomen zijn. Maar tot op vandaag geloof ik daar niets van.

Kon je makkelijk aarden?

Ik vond het afschuwelijk! In de jaren ’70 was Londen grauw, donker, deprimerend. Dat is zo interessant aan langdurig correspondentschap: dat je een stad als Londen kan zien veranderen. Nu kent Londen een bevolkingsexplosie. Toen ik er kwam wonen, trok iedereen weg.

Britten nemen zichzelf niet serieus. Je moet altijd overal om kunnen lachen. Dat vind ik aantrekkelijk.

Waarom ben je gebleven?

Ik vond het spannend. Er viel zoveel te verkennen. En er waren de mensen. Ze zijn moeilijk om grip op te krijgen. Ze zeggen nooit wat ze willen zeggen, zijn erg flegmatisch en pragmatisch. Maar, ze hebben een fantastisch gevoel voor humor! Britten nemen zichzelf niet serieus. Dat vind ik aantrekkelijk. Je moet altijd en overal om kunnen lachen.

Je blijft jezelf Nederlandse noemen. Geen Brit of anglofiel.

Ik ben geen Brit! Ik heb een Nederlands paspoort. En ben zéker geen anglofiel. Ik ben vanwege die ene Brit naar Londen getrokken. Maar ik heb niets met Engeland, buiten het feit dat ik er nu veel vrienden heb. Maar ik erger mij dood aan Groot-Brittannië. Dagelijks eigenlijk.

Wat stoort je het meest?

Het conservatisme. Wij geloven in een maakbare samenleving. We pakken problemen aan, passen wetten aan, of het nu gaat om drugs, homorechten of euthanasie. De Britten schuiven alle problemen van zich af, pakken ze nooit aan! En er is ook het klassensysteem. Ik weet niet of de sociale ongelijkheid er groter is dan elders, maar ze is wél heel duidelijk zichtbaar, onder andere door het systeem van privéscholen.

Misschien zijn de Britten net trots op hun klassenmaatschappij?

Oh nee! Ik denk gewoon dat ze niet weten hoe ze het systeem moeten doorbreken.

Was het dan een makkelijk land om je kinderen te laten opgroeien?

Nee, erg moeilijk. Je moet meteen de keuze maken tussen privé- en staatsonderwijs en dat bepaalt hun verdere leven. Mijn kinderen zaten op een staatschool, maar we zijn verhuisd naar een wijk waar de staatsschool goed is. Britten passen hun hele leven erop aan.

Je zonen zijn nu volwassen. Zij zijn wél Brits. Zorgt dat voor geanimeerde gesprekken aan de keukentafel?

Mijn zonen zijn opgegroeid in Londen maar hebben een dubbele identiteit en taal. Ze beschouwen zichzelf ook als Nederlands. En we discussiëren vaak. In het Dinglish, Dutch and English, zoals we dat thuis noemen. We praten voortdurend over identiteit en over het land. Mijn jongste zoon heeft een jaar in Amsterdam gestudeerd, hij kwam met andere ideeën terug. Da’s interessant. Ik noem mezelf een Nederlandse Londense. Ik ben beide. Ik voel mij even thuis in Utrecht, waar ik een huisje heb, als in Londen. Ik zou makkelijk terug in Nederland kunnen wonen.

Er staan je professioneel drukke tijden te wachten. De Queen wordt 90. De Britten stemmen over een Brexit. Waar kijk je het meest naar uit?

De Queen en de houding van de Britten tegenover Europa zijn twee onderwerpen waar ik de afgelopen decennia het meeste geld aan verdiend heb. Ik vind ze allebei fascinerend omdat ze veel zeggen over hoe de Britten zichzelf zien. Ik heb lang gedacht dat ze zouden bijdraaien wat Europa betreft. Maar nu niet meer. En ik heb ervaren hoe er voor hen maar één Queen is. Britten kennen geen ander koningshuis.

Wat zegt dit dan over hen?

Hun houding ten aanzien van de EU en de manier waarop ze aan het statussymbool van het koningshuis hangen, zeggen hetzelfde: ze hebben hun koloniale verleden niet ingeruild voor een nieuwe plek in de wereld. Ze zien zichzelf niet als een klein rijk aan de rand van de Noordzee. Ze denken echt dat ze belangrijk zijn. Maar in internationaal verband hebben ze nauwelijks nog belang. Als ze beslissen uit de EU te stappen – en ik acht het niet ondenkbaar – wordt hun rol nog kleiner.

Hoe schat je de uitslag van het referendum in?

Moeilijk te voorspellen. Mensen zijn boos. Ze willen af van de elite door wie ze zich aan de kant geschoven voelen. Of het voor mij persoonlijk iets zou veranderen? Ik heb er nog niet over nagedacht omdat niemand weet wat een Brexit zal betekenen. Volgens de Brexiteers krijgen we er miljoenen banen bij, volgens het andere kamp zijn 3 miljoen banen afhankelijk van de EU. Het is moeilijk naar feiten oordelen. Daarom gaat de emotie het winnen. En op dit moment is die anti-Europees.

Je hebt al duizenden verhalen gebracht. Wat is je het meest bijgebleven?

Het meest gedenkwaardige moment was de laatste week van augustus 1997. Toen verongelukte prinses Diana. Dat was zo interessant omdat het onvoorspelbaar was, alsook de reactie erop. Die was van een grootorde dat het er op leek dat de UK een republiek zou worden. Er werd toen werkelijk getrokken aan de poorten van Buckingham Palace. De Britten waren woedend, beschuldigden de koninklijke familie ervan dat ze Diana hadden laten stikken, en de pers dat ze haar de dood in had gereden. Voor het eerst zag je een ontwikkeling die niet door de media werd gestuurd. De koninklijke familie sloot zich op in Schotland en weigerde naar Londen terug te keren. Je begint net te vinden dat het iets heeft, dat de Britten zich emotioneel nooit laten gaan. En plots staan ze daar te snotteren en leggen ze lelijke anjers bij de paleizen, voetbalvelden groot... Hun wereld hield op te bestaan. Voor één dode prinses. Dat was erg onvoorspelbaar.

Een tweede memorabel moment was het vredesakkoord met Noord-Ierland. De 30 jaar durende burgeroorlog tussen protestanten en katholieken kwam ten eind in 1998. Het vredesakkoord was mooi want van het Noord-Ierse conflict werd toen – net zoals van het Midden-Oosten nu – gedacht dat het nooit opgelost zou raken.

Je man is al met pensioen. Denk jij ooit aan stoppen?

Zolang men mij wil, blijf ik doorgaan. Ik heb zo’n leuke baan. Ik vind mijn vak geweldig! Groot-Brittannië blijft een eigenaardig, moeilijk te doorgronden land. Ik word er nog altijd door verrast. En hoop dit werk dus nog lang te kunnen doen.

Partner Content