Jan Caeyers: “Er bestaat geen vaste formule voor succes”

In de aanloop naar de Boekenbeurs maken altijd dezelfde schrijvers hun opwachting in de media. Niet in Plus Magazine, wij verkozen Jan Caeyers, schrijver van dé Beethovenbiografie en topdirigent. Een voorproefje van wat u in het novembernummer van Plus Magazine kunt lezen..

“Een geweldig boek dat ik met buitengewoon veel genoegen gelezen heb”, noemde Maarten ’t Hart Caeyers’ Beethovenbiografie in Vrij Nederland. Een mooi compliment van een gelauwerde romancier voor een debutant, en het was niet de enige erkenning die het in 2009 gepubliceerde boek van de Vlaamse musicoloog te beurt viel. Uit de zeven drukken in het Nederlands taalgebied en al drie van de Duitse vertaling blijkt ook de waardering van het grote publiek voor het toch wel zevenhonderd pagina’s tellende meesterwerk. Terecht, want zoals de recensent van de Duitse kultuurkrant Die Zeit al opmerkte, slaagt Jan Caeyers erin om betekenisvolle bruggen te slaan tussen niet alleen leven en werk van Beethoven, maar ook naar het grotere plaatje van de tijd waarin hij leefde en de mensen met wie hij omging.
In zijn tijd was Beethoven een opvallende figuur...
“Naast het feit dat hij die tragische doofheid kon overstijgen is de biografie van Beethoven ook erg interessant omdat hij op een kantelmoment van de geschiedenis leefde. Een waarin de rol van de kunst en de manier waarop de kunstenaar in zijn tijd staat radicaal veranderde. Daardoor wordt zijn verhouding tot de tijd waarin hij leefde veel ingewikkelder dan bij pakweg Bach of Mozart. Beethoven was een trendsetter, hij stond veel dichter bij de gespecialiseerde, rusteloze moderne kunstenaar dan bijvoorbeeld zijn tijdgenoot Goethe, een generalist die van de ene discipline naar de andere stapte, van de ene dag op de andere.”
Uit je boek blijkt dat Beethoven voortdurend bang was om geldgebrek te kennen. Heeft dat te maken met het feit dat hij als kind opgroeide in een vrij arm gezin?
“De verhouding met zijn ouders als klein jongetje was heel complex en ook bijzonder moeilijk om te achterhalen. De informatie die daarover bestaat, is heel beperkt en het gaat om getuigenissen van jaren later, van mensen die hem in zijn jeugd wel goed gekend hebben, maar wat ze meegemaakt hebben waarschijnlijk hebben ingekleurd aan de hand van het bestaande clichébeeld van Beethoven. Wat zijn financiële situatie betreft, heeft Beethoven de prijs betaald voor het feit dat hij – in tegenstelling tot de familietraditie – geen vaste betrekking had. Aan de ene kant had dat het voordeel dat hij flexibel kon zijn, maar aan de andere kant wilde dat ook zeggen dat hij moest zien dat hij aan zijn geld geraakte. In die tijd hadden componisten maar heel weinig rechten. Het kon gebeuren dat er nog voor de officiële uitvoering van een stuk al een piraatversie in de handel was.
In je boek beklemtoon je dat het ook helemaal anders had kunnen lopen met Beethoven.
Succes is het resultaat van heel wat parameters. Talent en wilskracht zijn natuurlijk belangrijk, maar ook toeval speelt zeker een rol. Er bestaat geen vaste formule voor succes.
Beethoven spreekt na eeuwen nog tot de verbeelding. Hoe wil jij herinnerd worden?
Voor mij was roem niet de motivatie om dit boek te schrijven. Het domste wat je kan doen is uit zijn op succes. Elke dag opnieuw streven naar goedheid en schoonheid, daar gaat het allemaal over.

Lees het volledige interview in de Plus Magazine van november

foto Jan Caeyers: Willem Verstraete