Watervrees overwinnen

Aan de rand van een zwembad zitten, met één teen in zee gaan: voor sommigen is het een onmogelijke opgave. Toch bestaan er oplossingen om snel komaf te maken met watervrees. Ongeacht uw leeftijd en zonder ook maar iets te forceren.

Een verfrissende duik in het water. Voor de meesten onder ons zalig, voor sommigen een heuse nachtmerrie. Watervrees kan voortspruiten uit de angst om te verdrinken, te stikken, opgeslokt te worden door de diepte. Maar kan ook angst voor het onbekende zijn. De oorzaak van deze fobie? “Een situatie die zich in het verleden heeft voorgedaan of een externe invloed”, legt Marie-Christine Parret uit. Zij is psychotherapeute en behandelt vooral veertigplussers met een dergelijk trauma.

Situatie in het verleden

“Aquafobie kan teruggaan tot de tijd toen men leerde zwemmen. Een van mijn patiënten – de dame is intussen 40 – liep een trauma op toen de zwemmeester haar kopje onder duwde om te tonen dat er niets was om bang voor te zijn. Sommigen durven zelfs hun hoofd niet onder de douche houden om zich te wassen. Zo behandel ik een dame van wie de broer en neef geregeld haar hoofd onder water hielden toen ze een kind was. Uit deze situaties kan angst ontstaan om te sterven maar ook angst om zich belachelijk te maken en schaamte omdat men niet kan zwemmen. Kinderen beseffen niet welke verwoestende en blijvende gevolgen sommige spelletjes kunnen hebben.”

“Ook wie getuige was van een schipbreuk of verdrinking – of er aan ontsnapte – of wie in het water werd geduwd, kan daar een trauma aan overhouden. Soms houdt watervrees zelfs verband met een herinnering aan het leven in de baarmoeder of aan een moeizame geboorte, waarbij men als baby de navelstreng rond de hals had zitten en het gevoel had te stikken.”

Externe invloed

Familieleden kunnen watervrees ook onbewust aan elkaar doorgegeven. “Wanneer een moeder bang is voor water bestaat het risico dat ze haar kind beperkingen oplegt en haar angst voor water doorgeeft. Ook de pers kan – door berichtgeving over schipbreuken en verdrinkingen – aquafobie uitlokken. Net als de filmwereld trouwens: denk maar aan Jawsen Titanic.”

“Bij watervrees spelen vaak ook chantage en manipulatie een rol. Ze uiten zich in zinnetjes als: ‘leer zwemmen, dan krijg je een beloning’ of ‘kijk eens naar je zus, die kan al zwemmen’! Een gevoelig kind kan onder zo’n uitspraken lijden en zich gaan schamen.”

Opnieuw pret beleven

Bedoeling van de therapie is patiënten met watervrees opnieuw plezier te laten beleven aan het gevoel omhuld te zijn door water. De therapeut leert hen ook om te ontspannen in het water. “Wij mensen komen uit het water. Water is het belangrijkste en eerste element”, verduidelijkt Marie-Christine Parret. “Wie watervrees heeft, kan ook kampen met een onevenwicht in zijn leven. Wanneer het vluchtgedrag – het mijden van water dus – niet meer volstaat en het dagelijkse leven onder de fobie lijdt, moet men absoluut een therapeut opzoeken. Die zal de patiënt helpen om zijn angst onder ogen te zien en zijn eigen beperkingen te ervaren. De idee daarachter is dat de patiënt de informatie tijdens de micro- of macrotraumatiserende ervaring op een verkeerde manier heeft opgeslagen en ze dus opnieuw moet verwerken alvorens hij ze kan integreren.”

Kortstondige therapie

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) – een therapeutische aanpak gebaseerd op bilaterale stimulatie via oogbewegingen, aanrakingen of geluiden – is bijzonder doeltreffend om watervrees te behandelen. “Via deze benadering kan men de traumatiserende situatie naar boven halen, de patiënt de emotionele en lichamelijke ervaring van het trauma bewust laten aanvaarden en zo de geblokkeerde emoties losweken”, legt de psychotherapeute uit. “Aquafobie kan dan snel worden behandeld, afhankelijk van de situatie. Indien nodig zal de therapeut na de behandeling in zijn praktijk de patiënt ook in het zwembad begeleiden om er zeker van te zijn dat die zich opnieuw volkomen op zijn gemak voelt in het water en zich er sereen durft in onder te dompelen.”

Op stage om het lichaam aan water te laten wennen

Naast therapie bestaan er ook stages die komaf te maken met watervrees. Christianne Istace-Mélot, die stages geeft in Verviers, in een privézwembad met een watertemperatuur van 32°C, legt uit hoe dat in zijn werk gaat: “Eerst praat ik aan de rand van het zwembad met de deelnemer om te weten waar de angst vandaan komt. Vervolgens help ik hem om zijn lichaam aan het water te laten wennen. We willen de deelnemer laten voelen hoe zijn lichaam zich in het water gedraagt. We staan stil bij de voornaamste angsten: drijven, ademen, opnieuw rechtkomen. We ronden de sessie af met voortbewegen in het water.”

Volgens Christianne Istace-Mélot kan men in één sessie of stage van zijn watervrees verlost zijn. De mensen die ze begeleidt bij het overwinnen van hun angst voor water zijn vooral tussen 50 en 60 jaar oud. “Ze komen me opzoeken omdat ze willen zwemmen met hun kinderen of kleinkinderen of omdat de arts het hen voor hun rugpijn heeft aangeraden.”