Wat gebeurt er als je flauwvalt?

Misschien heb je het wel eens meegemaakt: je hebt het heel warm of staat snel op en plotseling krijg je vlekken voor je ogen. Ineens lig je op de grond. Het is even schrikken als je zomaar van je stokje gaat, maar meestal is de oorzaak onschuldig. Wat is flauwvallen precies?

De hersenen hebben voldoende zuurstof nodig om te kunnen functioneren. Stroomt er te weinig zuurstofrijk bloed naar je hersenen, dan kun je flauwvallen. Je verliest het bewustzijn en de spanning in je spieren, waardoor je omvalt of in elkaar zakt. In medische termen heet dat syncope of collaps.

Flauwvallen lijkt misschien eng, maar eigenlijk beschermt deze reactie van je lichaam je hersenen. Zodra je ligt, stroomt je bloed namelijk gemakkelijker naar de hersenen zonder dat het hart hard hoeft te pompen. Zo krijgen je hersenen weer genoeg zuurstof, waardoor je weer bij bewustzijn komt.

Oorzaken

Een veelvoorkomende en bovendien onschuldige oorzaak van flauwvallen is een probleem met de regeling van je bloeddruk. Je bloeddruk daalt plotseling en het hart gaat trager kloppen, waardoor je hersenen niet voldoende doorbloed blijven. Je bloeddruk kan snel dalen als gevolg van angst, pijn, lang staan, hitte, weinig eten of drinken en hevige emoties. Dit komt vooral voor bij jongeren van rond de 15 jaar.

Ook abrupt opstaan kan ervoor zorgen dat het je duizelt. Als je te snel overeind komt en je bloedvaten zich niet genoeg samenknijpen, zakt je bloed naar je buik en benen waardoor de bloeddruk daalt (orthostatische hypotensie). Vooral ouderen hebben daar last van, maar ook mensen die bepaalde medicatie gebruiken, zoals medicijnen tegen de ziekte van Parkinson, psychoses of depressies en slaapmiddelen.

In zeldzame gevallen is flauwvallen het gevolg van een hartafwijking, zoals een hartritmestoornis of een aandoening aan een hartklep.

Even liggen

Je kunt zonder enige voorbode flauwvallen, maar soms voel je het al aankomen. Je wordt bijvoorbeeld duizelig, je krijgt het warm en gaat transpireren en je hart gaat sneller kloppen. Het bloed trekt uit je gezicht weg, waardoor je bleek wordt. Heb je last van deze voortekenen, ga dan het liefst liggen met je benen omhoog of ga zitten met je hoofd naar beneden. Trekt de flauwte weg, dan kun je heel rustig weer opstaan. Een andere methode is je benen kruisen en je been- en buikspieren flink aanspannen: zo verhoog je je bloeddruk en kun je de flauwte soms voorkomen.

Valt iemand anders in je omgeving flauw? Controleer of het slachtoffer ademt, maak knellende kleding los en zorg voor frisse lucht. Leg de benen wat hoger dan het hoofd, zodat het bloed makkelijker richting hersenen stroomt. Laat de patiënt nog een minuut of tien liggen nadat deze weer bijgekomen is.

Naar de dokter?

Een keer flauwvallen is geen reden tot ongerustheid. Soms gebeurt het vaker, maar weet je al precies wat een flauwte uitlokt, zoals warme ruimtes of te weinig eten. Val je in een paar maanden tijd meerdere keren flauw, dan is het zinvol om te laten onderzoeken wat de achterliggende oorzaak is.

Als je flauwgevallen bent tijdens lichamelijke inspanning of als er in je familie iemand op jonge leeftijd plotseling overleden is, is het ook belangrijk om de huisarts te bezoeken. Deze kan dan nagaan of er sprake is van een ernstige aandoening, zoals diabetes, hartfalen of een andere ziekte.

Bron: Gezondheidsnet.nl