Vind het bed dat je ligt

Het ideale bed bestaat, maar het ‘ligt’ voor iedereen anders. Ernaar op zoek gaan, zoals de prinses op de erwt, loont want het juiste slaapsysteem kan je extra rust en pijnloze ochtenden opleveren.

“Bij een goed slaapsysteem zijn bedbodem en matras niet alleen op elkaar afgestemd, ze sluiten ook perfect aan op de behoeften van de slaper. Je moet op zoek naar de juiste ondersteuning zodat je zo zacht mogelijk slaapt”, verduidelijkt Harry Jacobs, master lichamelijke opvoeding en ergonoom. “Een duur systeem dat niet bij jouw lichaam aansluit, zal je geen zorgeloze nachten bezorgen en vice versa. Het ene merk of systeem is ook niet per definitie beter dan het andere. Alles hangt af van je slaaphouding, je lichaamskenmerken, je klachten.” We helpen je op weg in het labyrint van de slaapsystemen.

Ben je een zij-, rug-, buik- of combislaper?

De overgrote meerderheid slaapt op een zijde of op de rug. Dat zijn ook de gezondste slaaphoudingen. “Ben je een rugslaper dan heb je een slaapsysteem nodig dat de natuurlijke Svorm van je wervelkolom volgt. Matras en bedbodem moeten dus voldoende meegeven ter hoogte van je bekken en je schouders. Een correcte wervelpositie zorgt ervoor dat je gewrichten, je tussenwervelschijven en je spieren het best kunnen recupereren van hun dagtaak. Het slaapsysteem moet ’s nachts de functie van je spieren overnemen.”

Als zijslaper vaar je wel bij een slaapsysteem waarbij je lenden, je borst en je nekwervels op één horizontale lijn komen te liggen. Dat kan onder meer via een slaapsysteem dat is opgedeeld in verschillende comfortzones die meer inzakken ter hoogte van de uitstekende delen zoals je bekken en schouders, terwijl meer stevigheid wordt gegeven ter hoogte van andere lichaamsdelen.

Ben je een buikslaper (15%) dan is het erg lastig om je wervelkolom te ondersteunen via het slaapsysteem. Je wervelkolom vertoont sowieso een draaiing omdat ademen anders onmogelijk is. Is van slaaphouding wisselen onmogelijk, dan kies je als fervente buikslaper best voor een steviger systeem om een te holle onderrug te vermijden.

Ben je een combislaper, dan moet je op zoek naar een compromis.

Hou rekening met je gewicht, lengte en lichaamsbouw

Harry Jacobs: “Een vrouw van 60 kilo die 165cm groot is, heeft op heel andere plaatsen slaapsteun nodig dan haar partner die 100kg weegt en 185cm groot is. Maar behalve je gewicht en lengte, is ook je lichaamsbouw doorslaggevend. Hoe breed zijn je schouders, hoe zwaar is je bekken, hoe lang zijn je benen...? Zo komt het dat twee mensen met hetzelfde gewicht en lengte soms een totaal andere ondersteuning nodig hebben.”

Wat bij specifieke gezondheidsklachten?

Om efficiënt te relaxen mag er zo weinig mogelijk druk worden uitgeoefend op zachte weefsels zoals de huid, spieren, zenuwweefsel. Typische slaapklachten zoals ochtendstijfheid of slapende armen of handen, zijn vaak het gevolg van een fout en meestal te hard slaapsysteem. Dat belemmert een vlotte bloeddoorstroming en overstimuleert het zenuwweefsel. Gevolg: je hersenen zullen prikkels uitsturen om je wakker te maken en van houding te doen veranderen.

Ook voor mensen met rugafwijkingen, aandoeningen zoals hernia of artrose en chronische klachten kan een aangepast slaapsysteem veel soelaas brengen.

Wie geen rechte wervelkolom heeft, bijvoorbeeld bij scoliose, moet niet kiezen voor een systeem dat afgestemd is op een rechte rug, maar voor een dat zijn specifieke vormen volgt.

Als je veel beweegt in je slaap

We wisselen gemiddeld 40 keer per nacht van houding. Die beweging is nodig voor de doorbloeding van de spieren, om doorliggen tegen te gaan en voor de recuperatie van de tussenwervelschijven. Harry Jacbs: “Een aangepast bed laat je toe om vlot van de ene op de andere zijde te rollen en je benen of je romp te bewegen tijdens je slaap. Dat lukt niet met alle systemen. Waterbedden en matrassen op basis van visco-elastisch of traagschuim, waar je wat te veel ingekapseld ligt, scoren op dat vlak slecht.”

Aandacht voor het slaapklimaat

Ook een droog klimaat en aangename temperaturen – 15 tot 18°C – bepalen mee je slaapkwaliteit. Wanneer je een slaapsysteem kiest besteed je daarom best ook aandacht aan het ventilatievermogen. Hoe beter je bed je transpiratie afvoert, hoe gezonder je zal slapen.

Met de hulp van meettechnologie

Er zijn nogal wat meetsystemen op de markt die aan de hand van ingewikkelde algoritmen trachten je ideale slaapsysteem te becijferen. Harry Jacobs: “Die lichaams- en drukmetingen zijn interessant maar geen toverformules die je vanzelf naar het perfecte bed begeleiden. Het blijft nog steeds maatwerk en veel zelf passen en voelen. Er zijn tal van combinaties mogelijk die een goed resultaat kunnen geven.”

Een lattenbodem, maar met welke matras?

Een goede lattenbodem bevat kantelbare, flexibele latten die naargelang de lichaamszone meer of minder stevigheid bieden: zachter bij de schouders, steviger rond het bekken. Harry Jacobs: “Elke lattenbodem moet – lat per lat – worden afgestemd op je behoeften. Soms kan het enkele weken duren voor dat op punt raakt. Zo’n actieve lattenbodem combineer je best met een niet al te dikke matras. Je lichaamscontouren moeten immers via de matras worden doorgegeven aan de lattenbodem, zodat die zijn ondersteunend werk kan doen. Er zijn vandaag ook tal van verstelbare lattenbodems op de markt die toelaten om vanuit je bed tv te kijken, te lezen, te relaxen, maar die ook handig zijn bij kwalen zoals reflux of spataders.” Een schuimmatras is een goede keuze. Ook hier kan je uit verschillende materialen kiezen.

Latexmatrassen hebben het voordeel dat ze een puntelastische ondersteuning bieden. Dat betekent dat je makkelijk een deel kan induwen zonder dat de rest van de matras mee naar beneden beweegt. Daardoor past latex zich vlot aan je lichaamsvorm aan en dat is handig voor wie veel beweegt. Dit type matras ventileert ook uitstekend.

Matrassen uit polyurethaan of koudschuim zijn lichter, goedkoper maar scoren doorgaans wat minder op het vlak van ventilatie en duurzaamheid. Deze combineer je best met een goed werkende lattenbodem.

Visco-elastisch of traagschuimmatrassen reageren op lichaamswarmte en worden daardoor langzaam soepel. Wanneer je van een warme naar een koude zone van de matras rolt, voel je dat ook. Deze matrassen worden veel gebruikt in ziekenhuizen bij mensen die langdurig het bed moeten houden omdat ze doorligwonden helpen voorkomen. Maar qua ventilatie en beweging doen ze het minder goed.

Waterbedden, ooit een hype, zijn quasi volledig verdwenen als slaapsysteem. Harry Jacobs: “Ze bieden ook onvoldoende steun. Onze bekkenzone is goed voor ongeveer 35% van ons lichaamsgewicht. Dat zware gewicht maakt dat het water in de matras zich naar schouders en voetenzone verplaatst waardoor je in een soort kuil slaapt. Ook de ventilatie schiet tekort. Er wordt nauwelijks lichaamsvocht afgevoerd.”

Spiraalveerbodem of boxspring met binnenveringmatras?

Spiraalveerbodems zijn al lang niet meer de klassieke ressorts van weleer. De nieuwe generatie is dwars opgespannen, ventileert goed maar de correcte ondersteuning moet bij zo’n systemen wel vanuit de matras komen. Dat geldt ook voor de boxspring, een soort ondermatras bekleed met stof die bestaat uit verschillende veren en drukverdelers maar die het lichaam amper corrigeert.

Kies je voor deze technieken, dan combineer je die best met een sterkwerkende matras zoals een binnenveringmatras, afgewerkt met schuim. Gewone schuimmatrassen geven onvoldoende effect. Bij binnenveringmatrassen worden gesofisticeerde pocketveren ingezet die zich meer of minder laten indrukken naargelang de lichaamszone en die kunnen worden aangepast aan de individuele behoeften. Dit is ook veruit het meest ventilerende systeem.

Is je lattenbodem nog degelijk maar heeft je matras zijn beste tijd gehad, dan kan je de bodem behouden en combineren met een goed werkende binnenveringmatras.