Voor een buik in topvorm

Met de feesten in het vizier, zijn we maar beter extra lief voor onze maag en darmen. Want een verstoorde spijsvertering kan behoorlijk wat roet in het eten gooien.

Winderigheid, een opgeblazen gevoel, krampen, constipatie. Wie herkent deze klachten niet? Zeker in tijden van uitgebreid tafelen kan het daar vanbinnen wel eens rommelen. Wat doe je eraan en hoe voorkom je dat de klachten zich herhalen? Professor dr. Daniël Urbain (diensthoofd hepato-gastro-enterologie UZ Brussel) loodst ons doorheen de voedselmachine van ons lichaam.

Een opgeblazen en winderig gevoel in de buik

Wat?

Vooral bij vrouwen, maar ook bij mannen, komen deze klachten frequent voor. Het gevoel verergert doorgaans na de maaltijden en tegen de avond aan. Vaak moet de broek-knoop even los na het eten.

Oorzaken?

Als de klachten terugkeren, kan er sprake zijn van prik-kelbaredarmsyndroom. Ongeveer een op vijf vrouwen krijgt ermee te maken. Het opgeblazen gevoel en de buik die uitzet gaan dan meestal gepaard met andere klachten zoals pijnlijke krampen, diarree of constipatie. Dit syndroom kan spontaan optreden, zonder gekende oorzaak, of je kan het ontwikkelen na buikgriep (gastro-enteritis).

Een buik die opzwelt en winderigheid kunnen ook veroorzaakt worden door problemen met de darmflora. Die kan bij het gisten extra gas vormen. Bepaalde voedingsmiddelen zoals graanproducten, peulvruchten, zwavelhoudende voeding (kool, ui, paddenstoelen en eieren), maar ook fructose en zoetstoffen kunnen de problemen in de hand werken. Bij peulvruchten bijvoorbeeld, gaat het zetmeel dat niet door de dunne darm werd opgenomen, gisten in de dikke darm.

Daarnaast kunnen tal van andere factoren een rol spelen bij winderigheid en een opgeblazen buik:

een verstoorde beweeglijkheid van de dikke darm

gluten-/lactose-intolerantie

je manier van eten: te veel lucht happen tijdens de maaltijd brengt gas in de darmen.

Ga bij de dokter langs

als het gaat om recente, aanhoudende klachten na 50.

bij nachtelijke symptomen: prikkelbaredarmsyndroom zorgt meestal niet voor nachtelijke klachten, tumoren en infecties wel.

bij bloedverlies

bij koorts

bij anemie of bloedarmoede

Wat kan helpen?

Winderigheid en een opgeblazen buik zijn een van de moeilijkst te behandelen klachten. Vezelrijke voeding (zoals peulvruchten) volledig van je menu schrappen is geen goed plan. Die voedingsmiddelen blijven belangrijk voor een gezond voedingspatroon en voor een vlotte vertering. Wat kan je dan wel proberen?

Ban koolzuurhoudende dranken, snoep en kauwgum. Vermijd een droge mond en stress omdat die de klachten bevorderen.

Probiotica, zoals in yoghurts, helpen bij een kleine minderheid van de mensen.

Simethicone, een stof die zich aan de gassen in de darmen bindt, kan de winderigheid eveneens helpen verminderen.

Sinds kort helpen nieuwe beloftevolle diëten een opgezwollen buik effectief aanpakken.

Glutenvrij dieet

Het maakt niet uit of je glutenintolerant bent of niet. Ook mensen die wel gluten verdragen, boeken met dit dieet resultaten om van een gezwollen buik af te raken.

Fodmaparm dieet

Fodmap staat voor fermenteerbare oligo-, di- en monosacchariden en polyolen. De term verwijst naar groepen koolhydraten (of suikers) in de voeding, die in de dikke darm voor problemen zorgen. Voedingsmiddelen die veel gas en water toevoegen in de darmen en daar voor fermentatie en zwelling zorgen, krijgen een hoge Fodmapwaarde. Het gaat om uien, wit brood, pasta, avocado, bloemkool, appel, honing, peer enz. Bij ongeveer driekwart van de mensen met winderigheid en opgeblazen buik is een dieet dat voedingsmiddelen met een hoge Fodmapwaarde weert, succesvol.

Een voedingsdeskundige kan helpen bepalen welke aanpak het best bij jouw specifiek probleem aansluit.

Diarree

Wat?

Acute diarree duurt meestal maar enkele dagen. Ze kan het gevolg zijn van een bacteriële of virale infectie, parasieten, stress, medicatie of voedingsintoxicatie.

Wat kan helpen?

Naast de klassieke loperamidebehandeling, kunnen ook alternatieven soelaas bieden. Zoals probiotica of diosmectiet, een natuurlijke klei die de duur van de diarree wat kan inkorten door toxines af te voeren.

Zodra diarree langer dan drie maanden aanhoudt, is er sprake van een chronische vorm en ga je best bij de dokter langs. Chronische diarree kan tientallen uiteenlopende oorzaken hebben zoals een darmontsteking, lactose-intolerantie enz. en vergt een uitgebreider onderzoek.

Voor de behandeling van chronische diarree zitten er mogelijk nieuwe behandelingen in de pijplijn. Ze werken in op de galzouten. Wanneer galzouten niet worden geabsorbeerd, zorgen ze voor een lossere stoelgang. Door tussen te komen in deze cyclus van galzouten, kan het proces worden afgeremd.

Ga bij de dokter langs

Als de diarree gepaard gaat met:

rood bloedverlies

koorts

een algemene verslechtering van je algemene toestand

Constipatie

Wat?

Constipatie is individueel erg verschillend. “Vroeger gold dat je drie keer per week stoelgang moest maken. Maar eigenlijk hangt het erg af van je persoonlijke ritme. Raakt dat verstoord, wordt je stoelgang moeizaam, hard en droog, dan is er sprake van constipatie.”

Oorzaken?

Constipatie kan gelinkt zijn aan prikkelbaredarmsyndroom, schildklier- of hormonenstoornissen, een tragere darmtransit of medicatie zoals calciumsupplementen. Bij vrouwen speelt ook een verzwakte bekkenbodem een rol. Dat kan worden verholpen door bekkenbodemtherapie bij de kinesist.

Wat kan helpen?

Afhankelijk van de oorzaak, kunnen levensstijlaanpassingen verlichting brengen:

meer bewegen activeert de darmen

drink voldoende water

eet vezelrijke voeding

Voor tijdelijke of lichte constipatie is er een heel scala aan remedies. Zo kan je probleemloos en langdurig vezels gebruiken. We hebben dagelijks zo’n 20 gram nodig. Een sla bevat 1 gram vezels per portie. Slechts weinig mensen halen hun volledige vezelbehoefte dus uitsluitend uit voeding. Psyllium is één van die oplosbare vezels die water aantrekken en een gel vormen. Voldoende water drinken is een must. Ook chiazaden zijn efficiënt voor een regelmatige stoelgang.

Extra vezels werken niet voor iedereen. Is de constipatie gelinkt aan prikkelbaredarmsyndroom, dan zorgen extra vezels voor meer klachten. Gaat het om ernstige constipatie, dan kan medicatie nodig zijn zoals laxeermiddelen. Of een behandeling met anthraquinonen, derivaten die inwerken op receptoren in de darmen waardoor deze beter werken.

Ga bij de dokter langs

als je ouder bent dan 50 en plots last krijgt van constipatie

als je bloedverlies hebt bij de stoelgang

bij nachtelijke klachten

bij signalen van darmobstructie

als na 50 je stoelgangpatroon verandert

bij koorts of bloedarmoede

Reflux

Wat?

Refluxklachten zijn het gevolg van de sluitspier onderaan de slokdarm die niet meer naar behoren functioneert. Dat geeft zure oprispingen. Aanhoudende reflux kan tot ontstekingen van de slokdarm leiden.

Oorzaken?

Overgewicht is een van de voornaamste oorzaken van reflux. Het verhoogt de druk op de sluitspier waardoor de maaginhoud weer de hoogte ingaat. Vooral buikvet is een boosdoener. Fenomenen als weekend- of zondagreflux rukken op. Ze duiden op een zwaar weekend met te veel (vet) eten en alcohol. Ook de typische combinatie koffie, chocolade en sinaasappelsap is rampzalig voor de sluitspier.

Daarnaast kan ook een defect aan de sluitspier reflux triggeren.

Wat kan helpen?

Gewicht verliezen is de beste remedie. De slokdarm gaat dan vanzelf lager liggen.

Vermijd vetrijke maaltijden want die vertragen het verteringsproces.

Stop met roken, want dat stimuleert de zuursecretie.

Matig het gebruik van pittige kruiden en zeker sterke smaakmakers zoals look, pepertjes, kruidnagel,...

Eet geen te grote porties in één keer.

Occasionele klachten kunnen tijdelijk worden verholpen met alginaten die een gellaagje aanbrengen waardoor het voedsel en het zuur niet terug omhoog komen. Ook zuurremmers zoals antacida kunnen helpen. Deze middelen werken vrij snel maar niet langdurig.

Bij aanhoudende reflux is het soms nodig om levenslang medicatie te nemen. De meest gebruikte therapie zijn protonpompinhibitoren. Het duurt wel enkele dagen voor die effect hebben.

Ga bij de dokter langs

als je het gevoel hebt dat er iets blijft vastzitten in je keel

als je pijn voelt bij het slikken

bij koorts of anemie

als je ouder bent dan 45 en ineens klachten ervaart. Dan kan er sprake zijn van Barrett-slokdarm. De slokdarm bevindt zich dan in een prekankerfase.

KARI VAN HOORICK

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content