© Getty Images/iStockphoto

Re-integratie chronisch zieken mag geen sanctioneringsbeleid worden

Leen Baekelandt
Leen Baekelandt Journaliste Plusmagazine.be

Tot 10 procent minder ziekte-uitkering als je niet genoeg inspanningen levert om aangepast werk te leveren. Dat is de sanctie die de federale regering op het oog heeft voor wie langdurig ziek is.

Een definitief akkoord is er nog niet, maar het ziet er meer en meer naar uit dat de federale regering binnenkort sancties zal invoeren voor langdurig zieken. Op tafel ligt een voorstel om de ziekte-uitkering gedurende een maand met 5 procent te verminderen wanneer iemand zijn administratieve verplichtingen niet nakomt. Wie afwezig blijft op een gesprek over het re-integratietraject, riskeert gedurende een maand zelfs 10 procent van zijn uitkering te verliezen.

Re-integratie langdurig zieken stimuleren

In december 2016 nam de federale regering nieuwe maatregelen om de re-integratie van langdurig zieken naar werk vlotter en sneller te laten verlopen. Personen die langdurig ziek zijn, kunnen in een re-integratietraject stappen om geleidelijk aan terug aan de slag te gaan. Dat kan bij hun huidige werkgever en in overleg met de adviserend arts van het ziekenfonds, de arbeidsgeneesheer en hun behandelend arts. Mensen die bij een nieuwe werkgever aan de slag gaan, krijgen voor het traject begeleiding van de VDAB.

Niemand voor zijn plezier ziek

‘Wie langdurig ziek is, krijgt als gezinshoofd tijdens het eerste jaar ziekte een uitkering die nog 60 procent van het vroegere brutoloon bedraagt. Dat is al moeilijk genoeg’, zegt CM-voorzitter Luc Van Gorp. ‘Het valt niet te verantwoorden waarom je hen nog eens extra wil treffen met een vermindering van die uitkering met 5 of 10 procent.’

CM wijst erop dat niemand voor zijn plezier ziek is. ‘Wie misbruik maakt van het systeem, moet aangepakt worden. Maar wij zijn nog niet veel langdurig zieken tegengekomen die graag zo lang mogelijk thuis zitten’, gaat Luc Van Gorp verder. ‘De meesten willen niets liever dan zo snel mogelijk terug aan de slag gaan. Daar zijn absoluut geen sancties voor nodig.’

Meer nog, sancties leiden volgens CM alleen maar tot stigmatisering. ‘Alsof elke langdurig zieke een profiteur is die er vooral op uit is om zijn arts, werkgever of ziekenfonds om de tuin te leiden om op die manier een ziekte-uitkering op te strijken. Van een dergelijke stigmatisering is nog nooit iemand beter geworden. Re-integratie kan alleen maar werken op basis van vrijwilligheid.’

Financiële gevolgen van sancties

Het Vlaams Patiëntenplatform en het Netwerk tegen Armoede vinden re-integratie van langdurig zieken op de arbeidsmarkt belangrijk. ‘Het is echter essentieel dat deze re-integratie vrijwillig en op maat gebeurt’, zegt Ilse Weeghmans, directeur van het Vlaams Patiëntenplatform.

Als de federale regering beslist om sancties in te voeren, kan dit voor financiële problemen zorgen bij mensen met een chronische ziekte. ‘Mensen die van een ziekte-uitkering leven, hebben weinig financiële ademruimte, maar wel torenhoge ziektekosten. Wij vrezen dat deze sancties hen nog meer het mes op de keel zetten’, zegt David de Vaal van het Netwerk tegen Armoede. ‘Bovendien moet deze groep al heel wat administratieve verplichtingen vervullen voor bv. hun uitkering. Hierdoor ontstaat het gevaar dat ze de extra administratie rond het re-integratietraject niet altijd kunnen bolwerken.’

Het Vlaams Patiëntenplatform en het Netwerk tegen Armoede vragen dat rekening wordt gehouden met zowel de financiële, lichamelijke als psychische draagkracht van deze kwetsbare groep en dat de vrijwilligheid van het re-integratietraject behouden blijft.

Werkgevers responsabiliseren

Dat werkgevers in de plannen van de federale regering geresponsabiliseerd worden om de re-integratie van langdurig zieken te bevorderen, vindt CM wel een goede zaak. ‘Een terugkeer naar de werkvloer kan pas slagen als ook werkgevers hun verantwoordelijkheid opnemen. Vaak willen langdurig zieken wel terugkeren, maar kan dat alleen met een aangepaste werkomgeving of een ander takenpakket, al dan niet tijdelijk. Het is goed dat werkgevers op dat vlak op hun verantwoordelijkheid gewezen worden.’

De sanctie voor werkgevers blijft echter beperkt tot 800 euro, en dan nog enkel voor grotere werkgevers. ‘Dat is helemaal niet in verhouding met de 10 procent van zijn uitkering die een werknemer dreigt te verliezen. Bovendien is de procedure om een sanctie op te leggen aan een werkgever omslachtiger, waardoor het mogelijk minder snel tot boetes zal komen.’

Preventief beleid nodig

Langdurig zieken moeten maximaal de kans krijgen om terug te keren naar de werkvloer. Dat vergt inspanningen van alle betrokken partijen. ‘Wil deze regering van re-integratie echt een speerpunt maken, dan zou ze net bereid moeten zijn om extra te investeren in plaats van alleen maar op zoek te gaan naar besparingen’, besluit Luc Van Gorp. ‘In plaats van met sancties te dreigen, zouden we ons beter afvragen hoe het komt dat zoveel mensen langdurig ziek zijn. Inspanningen om te voorkomen dat mensen uitvallen, zijn zoveel effectiever dan overdreven strenge maatregelen achteraf.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content