Nierfalen en hart- en vaatziekten

Wist u dat er een belangrijk verband bestaat tussen chronisch nierlijden en hart- en vaatziekten.

Afvalstoffen van onze stofwisseling worden voortdurend uit ons lichaam geëlimineerd via onze nieren. Onze nieren zijn in feite het zuiveringsstation van ons lichaam. Zij kunnen tot 170 liter bloed per dag filteren. In de nieren wordt uit het gefilterde bloed urine gevormd, een mengsel van water, minerale zouten (natrium, kalium, calcium,...) en afvalstoffen.

Vochtbalans

Naast het zuiveren van bloed en het produceren van urine vervullen de nieren nog andere belangrijke functies. Eén daarvan is het op peil houden van de hoeveelheid vocht in ons lichaam, dat voor ongeveer 60% uit water bestaat. De hoeveelheid water in ons lichaam hangt af van de hoeveelheid zout die het bevat. De nieren houden dat zoutgehalte in ons lichaam in evenwicht.

Bij chronische nierinsufficiëntie of chronisch nierfalen is er sprake van een geleidelijke en onomkeerbare verslechtering van de nierwerking. Daardoor geraken essentiële nierfuncties verstoord. Er wordt onvoldoende zout en vocht afgescheiden waardoor het vochtvolume in het lichaam toeneemt en de druk in de bloedvaten stijgt. Op die manier ontstaat een hoge bloeddruk (hypertensie) een veel voorkomende verwikkeling van nierinsufficiëntie of nierfalen.

Sluipende ziekte

Bij beginnende nierinsufficiëntie zullen de nieren met behulp van dieet en geneesmiddelen hun werk nog grotendeels kunnen blijven doen. Als de nierfunctie echter verder achteruit gaat en de nieren voor meer dan 90% zijn uitgevallen, moet de patiënt in dialyse gaan. In ons land volgen ongeveer 4500 patiënten deze behandeling, vaak in afwachting van een niertransplantatie.

De nieren hebben echter een enorme reservecapaciteit. Dat verklaart onder meer waarom mensen met één nier een perfect normaal leven kunnen leiden. Keerzijde van de medaille is echter dat nierproblemen vaak heel lang onopgemerkt blijven. Pas wanneer ongeveer 50% van de niercapaciteit is weggevallen beginnen er problemen op te treden en wordt de patiënt zich van iets bewust. De eerste symptomen zoals vermoeidheid, zijn trouwens weinig specifiek en kunnen tal van oorzaken hebben. In een vroeg stadium kan wel al een verhoging van de bloeddruk optreden. Vandaar dat bij alle hypertensiepatiënten de nierfunctie regelmatig gecontroleerd moet worden. Verloren nierweefsel kan immers niet meer worden hersteld.

Weinig typischee klachten

Ernstige nierinsufficiëntie veroorzaakt zware vermoeidheid. Veel patiënten klagen ook over misselijkheid, vermagering, spierkrampen, verminderde eetlust, jeuk en droge huid. Ze zijn ook vatbaarder voor allerhande infecties. Aan de hand van een bloed- en urineonderzoek kan de arts nagaan of denierwerking normaal is.

Verhoogd risico op hart- en vaatziekten

Men weet reeds geruime tijd dat ernstige nierinsufficiëntie op zich een belangrijke risicofactor (risico verhoogt met een factor 20 tot 30) vormt voor hart- en vaatziekten, zeker wanneer er een toegenomen hoeveelheid eiwitten in de urine worden gevonden. Recenter werd echter aangetoond dat ook bij minder ernstige gevallen van nierinsufficiëntie het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk toeneemt.

Nu men dit weet, wordt men er zich meer en meer van bewust dat de nierwerking meer aandacht moet krijgen in preventie-inspanningen.