Na het placebo nu het nocebo-effect

Het placebo-effect reikt nog een stuk verder dan tot nu toe was aangenomen. Mensen die een placebo- of neppil nemen zonder het te weten, kunnen niet alleen de indruk hebben dat dit effectief werkt, maar rapporteren bovendien vaak bijwerkingen. Ook deze zijn grotendeels ‘psychisch’ van oorsprong.

Bij een recente studie die verschenen is in het tijdschrift Psychiatry Research doorploegden onderzoekers 21 proeven en studies voor de behandeling van depressies met placebo. Dat leidde tot opvallende vaststellingen. De helft van de patiënten die een behandeling met een placebopil kreeg, rapporteerde even intense neveneffecten als de patiënten die de echte medicatie namen. Ongeveer 5 % van de placebogroep voelde zich zo slecht door het slikken van een ‘suikerpil’ dat ze voortijdig dienden af te haken. Dat was quasi evenveel als bij de groep mensen die de echte medicatie innamen.

Het is het nocebo-effect dat hiervoor zorgt. Dat doet mensen zozeer geloven in de werking van een geneesmiddel, dat ze zelfs allerlei klachten beginnen te ervaren.

De onderzoekers pleiten ervoor om meer aandacht te besteden aan dit fenomeen. “Bijna één op de twintig patiënten die werd behandeld met placebo, staakte omwille van de bijwerkingen de behandeling. Nocebo-effecten hebben dus de macht om bij bepaalde mensen effectief schade aan te richten en moeten opgemerkt en opgevolgd worden”, aldus onderzoeker Dimos Mitsikostas van de Universiteit van Athene in Psychiatry Researh.

Opmerkelijk is dat uit vroegere studies ook al is gebleken dat dit nocebo-effect meer optreedt, als mensen specifiek worden ingelicht over de kans op bepaalde nevenwerkingen of wanneer ze vooraf de bijsluiter lezen. Ook de persoonlijkheid van de dokter is van groot belang. Afstandelijke, ongeïnteresseerde en koude dokters verhogen het risico op nocebo-effect bij hun patiënten. Mensen worden hier angstiger van, en hebben bijgevolg minder vertrouwen in de voorgeschreven medicatie.

Partner Content