Ischias nader bekeken

Heb je last van zenuwpijn die begint in je rug, maar via je bil doorloopt tot in je been? Dan kan het zijn dat je ischias hebt. Dit is een vorm van (chronisch) uitstralende rugpijn.

De aandoening is vernoemd naar de grote beenzenuw: de nervus ischiadicus. Deze zenuw loopt vanaf de lage rug, via de heup door tot in het been. Over de gehele linie van de zenuw kan iemand die lijdt aan ischias een plotseling heftig stekende of snijdende pijn ervaren.

Symptomen

Andere symptomen die kunnen wijzen op ischias zijn:

• Pijn in de onderrug, die wordt versterkt door hoesten, niezen en persen.
• Een branderig of verdoofd gevoel.
• Spierzwakte en krachtverlies.
• Tragere reflexen in benen en voeten.
• Tintelingen in benen, voeten en tenen.
• Spierkramp en pijn bij druk op bepaalde plaatsen van de zenuw.

Van persoon tot persoon

De mate waarin mensen last hebben van ischias, verschilt per persoon. Bij sommigen is de aandoening qua pijnintensiteit mild en gaat ze vanzelf over. Anderen hebben ernstige klachten die, in zeldzame gevallen, kunnen leiden tot het uitvallen van de been- of voetspieren.

Ook de duur verschilt: ischias kan eenmalig zijn en na behandeling wegblijven, of een chronisch karakter hebben. In dit laatste geval blijven mensen gevoelig voor de kwaal. Tijdens periodes van weken of maanden steken de klachten in hevige of minder hevige mate de kop op.

Oorzaken

Ischias heeft over het algemeen te maken met een beknelling van de zogenaamde lumbale zenuwen. Deze zenuwen zitten in de onderrug.

De redenen voor die beknelling zijn divers. Soms zijn ze aantoonbaar lichamelijk van aard. Zo kan een hernia in de onderrug (uitstulping van de tussenwervelschijven) leiden tot een beknelling van zenuwen. De uitstralingspijn in de beenzenuw is dan een gevolg van een probleem in de wervelkolom.

Maar ischias kan ook ontstaan door:

• Abrupte bewegingen, waarbij veel gewicht op de onderrug komt te staan.
• Het ongetraind en op een verkeerde manier optillen van zware spullen.
• Een zwangerschap of bevalling.
• Verkrampte bilspieren, die de beenzenuw aantasten.
• Een verkeerde lichaamshouding.
• Stress. Door stress krijg je vaak last van zwakke plekken in je lichaam, en de rug is een van die typische zwakke plekken.

Diagnose en risico

Wanneer je last hebt van rugpijn (al dan niet met uitstraling) is het verstandig naar een arts te stappen. Je huisarts zal op basis van klachten en symptomen kunnen bepalen of er sprake is van ischias. In sommige gevallen is de diagnose niet eenvoudig te stellen en levert een MRI- of CT-scan de noodzakelijke extra informatie op.

Behandeling

Pijnstilling is een voor de hand liggende remedie tegen ischias. Medicatie pakt echter de oorzaak niet aan. Naast medicijnen is het belangrijk rust te nemen en vroeg te beginnen met therapie. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van bedrust, gecombineerd met bedoefeningen.

Deze oefeningen houden de bloedsomloop op gang, waarmee atrofie (achteruitgang van de functie van spieren en zenuwen) wordt voorkomen. Mensen met ischias kunnen bij diverse professionals terecht: huisartsen, bedrijfsartsen, fysio- en oefentherapeuten en chiropractors, maar ook bij neurologen en neurochirurgen. Een klein percentage van de patiënten ondergaat namelijk een operatie. Meestal zijn dit mensen met ernstige klachten (zenuwuitval, spierspasmen, blijvende pijn).

Risicogroepen

Sommige mensen lopen een groter risico op het ontwikkelen van ischias. Ouderen bijvoorbeeld, maar ook mensen met rug- of bekkenafwijkingen en mensen waarbij bijvoorbeeld het ene been langer is dan het andere been. Tevens hebben mensen met een zwakkere conditie een verhoogde kans op overbelasting van de onderrug.

Tips om ischias te voorkomen

Gelukkig kun je zelf wat doen om ischias te voorkomen:

• Zorg voor een goede houding.
• Ga door de knieën als je een zwaar voorwerp optilt en verdeel het gewicht over beide zijden van het lichaam.
• Zorg voor een goede levensstijl; eet niet te veel en beweeg voldoende.
• Draag goede, steunende schoenen.
• Zorg voor verantwoorde, ondersteunende stoelen en matrassen in huis en op het werk.