Droge neus en mond: slijmvliezen uit balans

Droge neusholten en een mond die aanvoelt alsof hij van perkament is. Neus, keel- en oorartsen horen de klachten dagelijks. “Vanaf 60 jaar maar vooral 70 jaar verandert de vochtbalans in onze slijmvliezen. Ook heel wat voedingsstoffen beïnvloe-den het kurkdroge gevoel”, weet professor neus-, keel- en oorziekten Bert Schmelzer.

“Met ouder worden droogt de huid uit en datzelfde fenomeen speelt zich af bij uw slijmvliezen. Ze vormen eigenlijk uw huid aan de binnenkant van het lichaam, zoals in de mond, de keel en de neus.”

“Daar huizen, naast de grote speekselklieren, ook duizenden kleine kliertjes op de tong, de neus, de sinussen en de keel, die samen vocht produceren. Dat gebeurt automatisch tijdens het eten om het voedsel te kauwen en week te maken voor het doorslikken.”

“Het speeksel bevat ook enzymen om het voedsel af te breken. De speekselproductie start automatisch van zodra u een hap neemt. Of zelfs al eerder. Want het zit ook tussen uw oren. Stel u bijvoorbeeld voor dat u in een citroen gaat bijten; de gedachte alleen al doet water in uw mond lopen.”

Kleverig gevoel

Met ouder worden kan dat ingenieuze bevloeiingsproces averij oplopen doordat de slijmvliezen verslijten en kleveriger worden.

Professor Schmelzer: “Dat kan nog in de hand worden gewerkt door omgevingsfactoren zoals droge, warme ruimtes of het gebruik van airco. Airco’s zijn doorgaans niet uitgerust met filtersystemen om pollen of kleine microben te weren waardoor die een extra aanval kunnen inzetten op de verzwakte slijmvliezen. Met als gevolg dat de slijmvliezen in uw neus en keel uitdrogen en hierdoor een soort plakkerige laag over zich heen krijgen. Het nieuwe speeksel dat door de klieren wordt aangemaakt, raakt hier moeilijk of niet meer doorheen. Het gevolg is dat uw mond en neus droog en plakkerig aanvoelen. Dat is geen klein kwaaltje. Bij sommige mensen kan dat erg vervelend worden en zelfs hun levens-kwaliteit in grote mate beïnvloeden.”

Zorg voor een vochtige omgeving

“Het is ook niet onschuldig. Het kan onder meer leiden tot tandproblemen of het gevoel dat slijmen uw keel dichtplakken en uw ademhaling bemoeilijken. Sommigen klagen dat ze bang zijn om te stikken. Er zijn mensen die hierdoor de deur niet meer uit durven terwijl het net belangrijk is om veel in de buitenlucht te vertoeven. Tenzij in periodes dat fijn stof en smog de lucht vervuilen. Daar zijn zij net meer gevoelig voor.”

De slijmvliezen een verjongingskuur laten ondergaan behoort nog niet tot de mogelijkheden. Maar toch beschikken we over een arsenaal aan maatregelen tegen die oprukkende verschraling in mond, keel en neus. “De neus kunt u best vaak spoelen met een fysiologische zoutwateroplossing. U kunt zo’n spray kopen in de apotheek of zelf aanmaken door in een glas water een theelepel zout op te lossen en dat vervolgens op te snuiven vanuit uw handpalm. Ook het bevochtigen van de kamer is een goed idee. Via een toestel of met die ouderwetse maar efficiënte waterbakjes aan de radiator. Of laat gewoon een ketel water koken.”

Neussprays tegen verkoudheden of verstopte neus zijn af te raden. “Gebruik ze hooguit tijdelijk want ze drogen de slijmvliezen nog meer uit en kunnen zelfs voor bloedingen zorgen. Bovendien raken heel wat mensen er gauw aan verslaafd.”

Hoe voorkomt u een droge mond?

Droogheid in de mond kunt u best bestrijden via uw voeding. Wat we eten heeft immers een grote impact op de conditie van onze slijmvliezen. Enkele do’s-and-don’ts:

• Drink 1,5 tot 2 liter water per dag. Thee of koffie zijn minder aan te raden omdat ze uitdrogen. Of neem een glas water bij de koffie, zoals dit in Oostenrijkse tavernes de gewoonte is.
• Bent u niet opgewassen tegen zoveel water, dan mag u ook een pintje drinken maar geen koolzuurhoudende dranken omdat ook die de mond uitdrogen. Regelmatige bierdrinkers hebben veel minder last van een droge mond. En dat is niet toevallig. Meestal drinken ze grotere hoeveelheden waardoor de mond vochtiger wordt gehouden.
• Mijd droge rode wijn. De tannine heeft een extra uitdrogend effect. Witte wijn is iets beter en met champagne zit u altijd goed. Die stimuleert de vochtsecretie.
• Roken is af te raden, omdat het de mond net meer uitdroogt.
• Chocolade is te mijden omdat de mond plakkerig wordt.
• Pepermunt geeft eerst een fris gevoel maar droogt nadien snel uit.
• Bittere stoffen werken de speekselproductie tegen.
• Zure voeding, zoals citrusvruchten, mobiliseert de speekselklieren het best en zorgt voor vloeibaarder, minder kleverig speeksel.
• Neem tussendoor een kauwgom. Ook dat kan de speekselklieren stimuleren.