Drie frequente vrouwenkwaaltjes

Bloedingen, vaginale afscheiding, een drukkend gevoel... Op gynaecologische probleempjes staat geen leeftijd. Wanneer moeten we ons zorgen maken bij drie frequente vrouwenkwaaltjes?

Inhoud:

Een afspraak met de gynaecoloog maken is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Vooral wanneer het symptoom op het eerste gezicht onschuldig lijkt. Vaak hebben we de neiging om een tijdje af te wachten, in de hoop dat het weer verdwijnt. Maar afwachten is zelden een oplossing! Samen met dr. Mireille Smets, hoofd Gynaecologie aan het Brusselse Sint-Lucas ziekenhuis, hebben we het over drie vaak voorkomende aandoeningen bij vrouwen van meer dan 50 jaar.

1. Het fibroom

Ook al zijn ze goedaardig, toch hebben fibromen een slechte reputatie. “Er komen geregeld ongeruste vrouwen bij mij omdat tijdens een ander onderzoek een fibroom (of meerdere fibromen) bij hen vastgesteld werd, hoewel ze helemaal geen last hadden van concrete symptomen”, legt dr. Smets uit. “Meestal gaat het om een goedaardige tumor die zich in de baarmoederspier nestelt en die eruitziet als een uitbreiding van het bindweefsel. Het aantal kwaadaardige gevallen is uiterst klein en betreft vooral zeer grote fibromen (10 cm). Dat het zover komt, is dan ook hoogst uitzonderlijk.”

Maar liefst 20 tot 50 % van de vrouwen ouder dan 40 jaar krijgt vroeg of laat met een fibroom te maken, vaak zonder het zelf te beseffen. Vele fibromen hebben immers geen duidelijke symptomen, zij laten geen sporen na en bijgevolg worden ze niet opgespoord.

Terug naar begin

Twee soorten symptomen

Afhankelijk van hun plaats in de baarmoeder kunnen fibromen op twee verschillende manieren opgespoord worden. Sommige veroorzaken abnormale bloedingen terwijl andere gepaard gaan met buikpijn zodra ze een zekere grootte hebben (5 tot 6 cm). “Bij deze patiënten lijkt het alsof iets op hun onderbuik of op de nabijgelegen organen drukt, bijvoorbeeld op hun urineblaas, waardoor ze steeds naar het toilet willen gaan, of op hun darmen, wat kan leiden tot constipatie.” Je kunt ook meerdere fibromen tegelijk hebben.

“Fibromen zijn voor een deel erfelijk”, benadrukt dr. Smets. “Als je moeder er gehad heeft, dan is de kans groter dat jij er ook krijgt.” Het kan soms meerdere jaren duren voor ze bovenkomen. “Als ze klein zijn (1 of 2 cm) en geen bloedingen veroorzaken, is de kans groot dat de gynaecoloog ze niet opmerkt tijdens de routineonderzoeken. Hormonale veranderingen rond de leeftijd van vijftig jaar kunnen hun groei echter stimuleren. De reeds aanwezige fibromen kunnen zich dan vrij snel ontwikkelen en symptomatisch worden. Als een vrouw last heeft van buikpijn, is het fibroom voelbaar in de vagina. Er wordt dan een echografie van het pelvis genomen, bij voorkeur vaginaal, om de baarmoeder beter te kunnen bekijken.”

Terug naar begin

Elk geval apart

Afhankelijk van de situatie, worden de patiënt verschillende mogelijke oplossingen aangeboden.

– Het fibroom is al meerdere jaren aanwezig maar veroorzaakt geen hinder en groeit niet. “Dan wordt het met rust gelaten. Je kunt immers perfect leven met een fibroom. Zolang je de situatie maar elk jaar laat onderzoeken om zeker te zijn dat het niet groeit.”

– Het fibroom veroorzaakt bloedingen. “Enkel het fibroom dat de bloedingen veroorzaakt, wordt verwijderd door middel van een operatieve hysteros-copie. Tijdens deze ingreep, in het dagziekenhuis, wordt onder gehele of peri-durale verdoving een endoscoop met een camera en een miniscalpel in de baarmoederholte ingebracht. Dankzij deze techniek kan de patiënt haar baarmoeder behouden.”

– Er zijn meerdere fibromen aanwezig of de grootte van de baarmoeder komt overeen met een zwangerschap van drie maanden, wat druk veroorzaakt. “In dat geval wordt de baarmoeder vaginaal of via laparoscopie (incisies ter hoogte van navel en schaamhaar) verwijderd (een hysterectomie).”

Terug naar begin

Weetje

Hormonale substitutietherapie (HST) tijdens de menopauze kan de groei van fibromen stimuleren en bloedingen of buikpijn veroorzaken. Het stopzetten van de hormonale behandeling is soms al voldoende opdat de symptomen opnieuw verdwijnen.

Terug naar begin

2. De poliep

Net als het fibroom is de poliep een klein gezwel in de baarmoeder. “Maar in tegenstelling tot het fibroom vormt de poliep zich niet in de baarmoederspier maar in het baarmoederslijmvlies, het slijmvlies waarmee de baarmoederholte bedekt is. Vaak ziet een poliep eruit als een klepel. We krijgen ze omdat het hormonale evenwicht van de vrouw rond de leeftijd van 45 jaar lichtjes begint te wankelen. De productie van baarmoederslijmvlies is niet meer zo stabiel en kan soms bovenmatig toenemen, waardoor een poliep ontstaat.”

Terug naar begin

Onmiddellijk reageren

Hoewel poliepen in het begin altijd goedaardig zijn, kunnen ze in 20 tot 30 % van de gevallen kanker (klierkanker van de baarmoeder) veroorzaken. Niet reageren is dan ook uit den boze. Waaraan herken je een poliep? “Alleen aan bloedingen, die na de menopauze uiteraard volstrekt abnormaal zijn. Het zijn de enige alarmsignalen, zelfs wanneer de poliep kwaadaardig wordt. Het bloedverlies kan zeer miniem zijn (soms maar één druppeltje bloed) en verschillende vormen aannemen (rood, bruin of lichtroze bloed, of zelfs slijm met wat bloedstraaltjes). Maar het mag dus absoluut niet met een korreltje zout genomen worden. Klierkanker van de baarmoeder kan uitstekend behandeld worden door middel van een hysterectomie maar hij kan ook uitzaaien waardoor niet alleen een operatie maar ook radiotherapie en soms chemotherapie nodig worden.”

Poliepen zijn amper 1 tot 1,5 cm groot en dus niet voelbaar in de vagina. “Een endovaginale echografie zal echter aantonen dat het baarmoederslijmvlies dikker is dan normaal. Er kan dan overgegaan worden tot een diagnostische hysteroscopie: tijdens het spreekuur wordt een kleine camera in de baarmoeder ingebracht om de poliep rechtstreeks te kunnen bekijken en een biopsie uit te voeren. Zo weten we zeker dat het gaat om een goedaardige poliep en dat hij nog niet in kanker ontaard is. Dit alles kan perfect zonder verdoving gebeuren.”

De goedaardige poliep zal in dagchirurgie onder gehele of peridurale verdoving verwijderd worden d.m.v. een operatieve hysteroscopie, net als bij fibromen die bloedingen veroorzaken. “Uit voorzorg wordt eveneens het baarmoederslijmvlies weggenomen. Het gaat om een kleine ingreep die amper 15 tot 20 minuten duurt.”

Zijn poliepen, net als fibromen, genetisch bepaald? “Neen. Zwaarlijvig-heid speelt daarentegen wel een belang-rijke rol doordat dit het hormonale evenwicht verstoort, een fenomeen dat op zijn beurt een groeibodem voor poliepen kan zijn.”

Terug naar begin

Weetje

“Poliepen kunnen maandenlang be-staan vooraleer ze beginnen te bloeden. Op dat ogenblik kunnen ze dus al kwaadaardig zijn. De boodschap is dan ook duidelijk: elke vrouw van vijftig of ouder die bloed verliest, moet zo gauw mogelijk een arts raadplegen!”

Terug naar begin

3. Instabiliteit van de blaas

In dit geval reageert de urineblaas abnormaal, wat hinder veroorzaakt. “De patiënt kan om het even wanneer overvallen worden door de behoefte om te urineren, of de urineblaas nu vol is of niet. Dit is zeer hinderlijk, bijvoorbeeld wanneer ze boodschappen doet. Daarnaast kan ze ook urine verliezen bij het ontwaken, of op de weg naar het toilet.”

De prikkeling van de zenuwen van de blaas doet zich gewoonlijk voor na de leeftijd van 40 jaar en verergert geleidelijk aan door een tekort aan hormonen. “Een instabiliteit van de blaas kan zelfs leiden tot incontinentie: de behoefte om te urineren wordt dan zo dringend dat de patiënt het niet meer kan ophouden. Vaak zijn mensen met deze aandoening zo intens bezig met hun probleem, dat ze er constant aan denken en niet meer buiten durven te komen. Bovendien is het voor hen niet makkelijk om erover te praten. Op den duur dragen ze voortdurend maandverbanden, wat dan weer stress veroorzaakt.”

“Deze aandoening wordt eveneens beïnvloed door een psychologische factor”, verduidelijkt dr. Smets. “Zo hebben sommige patiënten thuis zelden de behoefte om te urineren. Zodra ze echter hun huis verlaten, voelen ze constant de drang om naar het toilet te gaan. Bovendien kunnen sommigen al geholpen worden door uit te leggen wat er precies aan de hand is. Mijn advies? Neem voorzorgsmaatregelen: drink niet te veel voor je gaat slapen en vermijd vooral champagne, witte wijn en tomaten, wegens hun zuurgraad. Ook stress kan de situatie verergeren. Zo is gebleken dat vrouwen die van nature angstig zijn, meer kans op deze aandoening hebben dan andere.”

Waarom wordt dit urineprobleem behandeld door een gynaecoloog? “Ook dat is een psychologische kwestie”, legt dr. Smets uit. “De gynaecoloog is een vrouwendokter en vrouwen vinden het gemakkelijker om met hem of haar over hun kwaaltjes te praten. Bovendien hebben ze vaak de neiging om een uroloog te beschouwen als een mannenspecialist. Daar komt nog bij dat deze symptomen vaak geïnterpreteerd worden als gevolgen van een vaginale infectie of een verzakking van organen. Ook dan stapt een vrouw dus naar haar gynaecoloog.”

Terug naar begin

Twee mogelijke behandelingen

– met kinesitherapie: gespecialiseerde urologische kinesitherapie helpt patiënten om hun blaas beter te controleren. Dit gebeurt door middel van biofeedback, een middel waarmee de patiënt zijn spiercontrole en zijn voor-uitgang kan visualiseren. Hoe werkt het? Een kleine sonde wordt in de vagina ingebracht en verbonden met een toestel dat de samentrekkingen van de perineumspieren meet. Deze samentrekkingen verschijnen op een scherm in de vorm van curven die de intensiteit van de samentrekking weergeven, of die worden omgezet in een geluid met toenemende intensiteit. Op die manier kan de patiënt zelf makkelijk het verband leggen tussen de geleverde inspanning en de kwaliteit van de spiercontrole.

– met geneesmiddelen: de neurologische hyperactiviteit ter hoogte van de blaas kan ook verholpen worden met geneesmiddelen (familie van de anticholinergica). Meer bepaald verminderen zij de samentrekkingen van de blaas die ervoor zorgen dat de patiënt de drang voelt om te urineren. Een behandeling van twee tot drie maanden kan voldoende zijn maar in sommige gevallen zal de patiënt ze de rest van zijn leven moeten voortzetten. Belangrijk om te weten is echter dat er een contra-indicatie bestaat: deze geneesmiddelen mogen niet gebruikt worden in geval van glaucoom!

Terug naar begin

Weetje

Deze aandoening wordt vaak verward met inspanningsincontinentie. Dat is ongewild urineverlies tijdens het niezen, hoesten, lachen of bij het dragen van iets zwaars. De operatieve behandeling van inspanningsincontinentie heeft echter niets te maken met instabiliteit van de blaas.

Terug naar begin

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content