Erfbelasting ontwijken via een huwelijksovereenkomst ?

Een langst-leeft-al-clausule in je huwelijkscontract is fiscaal duur. Maar bij scheiding van goederen kan je via een alsofbeding grotendeels de erfbelasting ontwijken. Klopt dat?

Bij een langst-leeft-al-clausule gaat het volledige gemeenschappelijke vermogen naar de langstlevende. Op wat de langstlevende krijgt bovenop de helft wordt erfbelasting betaald. Dat geldt ook voor wie via een keuzebeding meer dan de helft van het gemeenschappelijke vermogen kiest. De wetgever wil daarmee voorkomen dat het huwelijkscontract wordt gebruikt om belastingen te vermijden. Wie gehuwd is met scheiding van goederen kan eigenlijk hetzelfde verkrijgen via een finaal verrekenbeding of alsofbeding, zonder erfbelasting te betalen. Het mechanisme is echter niet eenvoudig: een echtpaar dat gehuwd is met scheiding van goederen, moet intern met elkaar verrekenen en doen alsof zij gehuwd zijn onder het stelsel van algehele gemeenschap. Dat wordt dan zo in het huwelijkscontract beschreven. Dit soort constructies wordt in de praktijk vooral toegepast als er een niet-bemiddelde en een bemiddelde echtgenoot is. Als de rijke echtgenoot eerst sterft, bespaar je een pak erfbelasting. Via het alsofbeding wordt het vermogen overgedragen van de ene naar de andere echtgenoot zonder erfbelasting. Je kan vrij de verdeelsleutel van dergelijk alsofbeding bepalen. Je kan dus kiezen voor een fiftyfiftyverdeling, maar ook 80%-20% of zelfs 0%-100%. De fiscus beschouwt dit (ten onrechte) als fiscaal misbruik en er lopen tal van procedures hierover. In maart gaf het Hof van Cassatie de Vlaamse fiscus in een dergelijk geschil ongelijk. Daarom neemt de Vlaamse regering nu het zekere voor het onzekere en wil ze de wet tegen eind dit jaar aanpassen zodat een alsofbeding toch wordt belast. In de andere gewesten zijn voorlopig nog geen wetgevende initiatieven om dit aan banden te leggen.