Glaucoom: tijdig tunnelzicht voorkomen
Als de randen van je gezichtsveld vervagen, is de kans groot dat er glaucoom in het spel is. Een snelle interventie is een must om tunnelzicht te voorkomen.
Bij glaucoom vernauwt eerst je zicht. Maar als je dit vaststelt, is deze geruisloze ziekte al behoorlijk gevorderd. Bij aanvang heb je namelijk geen klachten, terwijl juist dan heel wat kan worden ondernomen om deze oogaandoening een halt toe te roepen. “Glaucoom wordt veroorzaakt door een aantasting van de oogzenuw, meestal doordat de oogdruk te hoog is opgelopen. Dat gebeurt wanneer er een onevenwicht ontstaat tussen de aanmaak en de afvoer van het zogeheten kamerwater in het oog. Dat onevenwicht zorgt voor een verhoogde druk achteraan op de optische zenuw die beelden doorzendt naar de hersenen. Als niet tijdig wordt ingegrepen, valt de zenuwvezel door die verhoogde druk op termijn helemaal uit, wat eindigt in blindheid”, verduidelijkt professor oogheelkunde Robert Kuijpers (UZ Brussel).
Leeftijd en zeker familiale aanleg bepalen of je vatbaar bent voor glaucoom. Ook sterke ver- of bijziendheid, hart- en vaatziekten, slaapapneu en roken kunnen het risico verhogen. “Komt glaucoom in je familie voor, dan doe je er goed aan dat vanaf 40-45 jaar preventief te controleren zodat je de ziekte kan voorkomen. Is je oogdruk verhoogd of een deel van je oogzenuw geraakt, dan kan een behandeling worden gestart.” Tijdig behandelen kan de voortgang van de ziekte stoppen of vertragen, maar het verloren gezichtsvermogen kan (nog) niet worden gerecupereerd.
Van druppelen tot snijden
Behandelen gebeurt in eerste instantie met medicatie, onder de vorm van oogdruppels. Die zorgen voor een betere afvoer van het kamerwater in het oog of voor een verminderde productie ervan. “Of deze behandeling aanslaat, hangt grotendeels van je therapietrouw af, want je moet correct en levenslang druppelen. Ook comfort speelt mee: sommige druppels zijn pijnlijk waardoor mensen afhaken en dan zijn er nog de bijwerkingen. Vaak is het even zoeken naar het meest geschikte middel.”
Andere, meer ingrijpende behandelingen gebeuren met de laser. Daarbij worden microscopische gaatjes in de oogvochtkanaaltjes gemaakt, zodat het vocht beter kan afvloeien. Een volgende optie is microchirurgie, maar ook dat is niet zonder risico op complicaties. “De ideale oplossing bestaat jammer genoeg nog niet. Er zijn verschillende vormen van laserbehandeling die het overtollige kamerwater proberen weg te halen zodat de oogdruk daalt. Probleem bij de laser is dat we nog niet kunnen voorspellen bij wie dit resultaat geeft en bij wie niet. Bovendien dooft bij een groot aantal mensen het effect na vijf jaar uit. Bij gevorderd glaucoom kan er ook via een operatie een nieuw afvoerkanaaltje worden aangemaakt voor het kamerwater, zodat je je resterende zicht langer behoudt.”
Waarom je het (meestal) zo laat merkt
Chronisch glaucoom – de meeste courante vorm – geeft geen pijn of andere klachten, en je hersenen vullen de ontbrekende informatie aan. Daardoor heb je in een eerste fase niet het gevoel dat er informatie ontbreekt of dat zaken wegvallen uit je gezichtsveld. Maar aan de zijkanten van je gezichtsveld duiken wel degelijk blinde vlekken op, zoals te zien is op het beeld hiernaast.
Acuut alarm
De situatie is heel anders bij acuut glaucoom, wanneer de oogdruk op korte tijd heel sterk toeneemt omdat het afvoerkanaal van het oogvocht verstopt raakt. Dat geeft pijn of roodheid in het oog en ook je zicht wordt hierbij snel troebel. Je kan je ook misselijk voelen. Hiermee moet je meteen naar de dokter voor een snelle medische interventie, meestal onder de vorm van een laserbehandeling.