© Getty Images/Ikon Images

3 mannenklachten en hoe ze te verhelpen

Mannen wachten acht jaar voor ze met andrologische klachten hulp zoeken. Uit schaamte en bij gebrek aan informatie. Terwijl veel leed kan worden verholpen.

Dat mannen geen hulp zoeken, heeft ook een praktische reden. Waar moeten ze aankloppen met hun probleem? Bij de uroloog, de seksuoloog, de endocrinoloog, de androloog,... Daar brengen de eerste mannenklinieken of andrologische centra, waar verschillende specialisten samenwerken, nu verandering in. “Deze centra verlagen de drempel en helpen het taboe weg te nemen dat op seksueel gerelateerde problemen rust”, ondervindt endocrinoloog Guy T’Sjoen, die de mannenkliniek in het UZ Gent leidt. “Bij vrouwen is de mentaliteit de jongste jaren veranderd omdat rolmodellen openlijk over hun menopauze gingen getuigen. Vandaag outen ook de eerste bekende mannen zich over hun erectiestoornissen en vruchtbaarheidsproblemen. Maar er circuleren nog tal van misverstanden.”

1. Testosterontekort

“De penopauze als tegenhanger van de menopauze bestaat niet”, helpt dr. Guy T’Sjoen een eerste misvatting de wereld uit. Het modewoord verscheen enkele jaren terug en doet uitschijnen dat oudere mannen van de ene dag op de andere minder testosteron aanmaken, minder vruchtbaar worden en het seksueel laten afweten. Maar bij mannen is er helemaal geen sprake van een plotse knik in de testosteronproductie, zoals dat bij vrouwen gebeurt met de oestrogenen. “De productie van testosteron vermindert al vanaf 30 jaar, tegen een tempo van 0,4 tot 1,5% per jaar. Na de leeftijd van 60 neemt die terugloop iets meer toe, maar de meeste mannen merken daar weinig van, precies omdat het zo langzaam gaat en er meestal voldoende reserve is. Het is dus een natuurlijk fysiologisch proces.”

Daarnaast zijn er mannen die wel degelijk met een testosterontekort kampen als gevolg van uiteenlopende oorzaken: teelbalkanker, een hypofyseprobleem, de ziekte van Klinefelter, een hypofysegezwel met prolactineoverproductie, obesitas... “Twintig procent van de 65-plussers zit onder de normaalwaarden voor testosteron, maar de meesten melden spontaan geen klachten. Slechts één tot twee procent ondervindt klachten, zoals verminderd seksueel verlangen, afname van de spierkracht, wisselend humeur, maar ook meer algemene, vage symptomen, zoals vermoeidheid of depressieve gevoelens.”

Hoe aanpakken?

“Een testosterontekort behandelen is enkel aangewezen bij klachten”, benadrukt dr. T’Sjoen. De aanpak varieert naargelang de oorzaak van het tekort. Eerst wordt het testosteronniveau gemeten via een gespecialiseerde bloedtest. Die moet ’s ochtends gebeuren, wanneer het testosteron zijn hoogste niveau haalt. Er zijn ook herhaaldelijke metingen nodig om een correct beeld te bekomen. Is er een significant tekort, dan start de zoektocht naar de oorzaak. “Veruit de grootste boosdoener vandaag is obesitas. Het vetweefsel bevat een enzym – aromatase – dat testosteron omzet in het vrouwelijke oestrogeen. Hoe groter je overgewicht, hoe meer testosteron je via die weg verliest, maar dit proces is wel omkeerbaar. Hier zijn eigenlijk geen testosteronsupplementen nodig, maar een leefstijlswitch. Verlies je 10% van je huidige lichaamsgewicht, dan normaliseert je testosteronniveau wellicht en verdwijnen ook de klachten.” Ook heel wat slaapmedicatie en pijnstillers (morfine) beïnvloeden de hypofyse die in de hersenen de aanmaak van testosteron aanstuurt. “Dan kan het helpen om naar alternatieve medicatie te zoeken.”

Geeft de oorzaken aanpakken onvoldoende resultaat, dan kunnen testosteronsupplementen worden ingezet. “Dat kan via injecties (tweewekelijks en terugbetaald of driemaandelijks maar niet terugbetaald), via een gel die je elke ochtend op je bovenarmen smeert of via capsules (zwakkere werking). Supplementen nemen doe je best altijd onder strikte medische begeleiding, want testosteron is een krachtig middel, dat een precieze dosering vraagt. De meeste mannen zijn nadien klachtenvrij, maar we betrekken er ook steeds de partner bij, want het voornaamste effect is een gestegen seksueel verlangen. Wanneer de behoefte aan intiem contact te zeer zou uiteenlopen, heeft dat natuurlijk gevolgen voor de relatie.”

3 mannenklachten en hoe ze te verhelpen
© Getty Images/Ikon Images

2. Erectiestoornissen

Ongeveer 10% van de mannen rapporteert erectiestoornissen, maar minder dan de helft ervaart het als een probleem en raadpleegt een arts. “Toch is het belangrijk om ze niet te negeren. Ze fungeren immers als een kanarie in een koolmijn, want in veel gevallen zijn ze een alarmbelletje voor hart- en vaatproblemen. Vaak zien we dat een erectiestoornis een hartinfarct drie jaar voorafgaat. Meestal gaat het om atherosclerose (slagadervernauwing), wat zich eerst manifesteert in de kleinere bloedvaten van de penis. Ook medicatie zoals bètablokkers kan een rol spelen. Erectiestoornissen brengen ook vaak een diagnose van diabetes type 2 aan het licht. Die aandoening kan zowel voor vaat- als voor neurologische stoornissen zorgen ter hoogte van de penis. Daarnaast checken we ook het testosteronniveau. Ochtenderecties geven een goede eerste aanwijzing. Indien die nog frequent voorkomen is er wellicht geen fysieke maar een psychologische of relationele oorzaak.”

Erectiestoornissen mag je niet negeren, ze zijn vaak een alarmbelletje voor hart- en vaatziekten en diabetes.

Hoe aanpakken?

Is er diabetes in het spel, dan volstaat diabetes behandelen niet om de erecties spontaan te herstellen. “De zenuwschade ter hoogte van de penis is dan blijvend, maar deze mannen kunnen vaak (60 tot 70%) geholpen worden met PDE5-inhibitoren (Viagra, Cialis, enz.). Ook bij hartkwalen die onder controle zijn, zijn deze middelen voor een grote groep effectief. Vandaag starten we met een hogere dosis. Dat vergroot de kans op een gunstig resultaat, wat voor zelfvertrouwen zorgt bij de man. Op termijn kan de dosis dan worden verlaagd. Belangrijk om weten is dat deze middelen niet werken zonder de nodige erotische prikkels.” Door het succes van de pillen raakte de seksuologische behandeling van erectieproblemen wat ondergesneeuwd. “Terwijl die zeker ook aandacht verdient. Bij de seksuoloog kunnen mannen of koppels terecht voor advies, waaronder bv. streeloefeningen en technieken om weer te leren genieten, met of zonder penetratie.”

3. Prostaatklachten

Prostaatvergroting

Plasklachten zoals moeite met starten, onderbroken of druppelend plassen en onvoldoende leegplassen, wijzen op een vergroting van de prostaat. “Die klachten kunnen meestal vlot worden opgelost via medicatie die de spieren rondom de prostaat en het plaskanaal helpt te ontspannen. Dat zorgt voor meer opening, wat het plassen vergemakkelijkt. Deze behandeling moet je wel de rest van je leven blijven nemen en heeft als nadeel dat ze gepaard gaat met een retrogade ejaculatie. Daarbij belandt het sperma in de blaas in plaats van in de penis. Ongevaarlijk, maar wel belangrijk om weten.” Een ander middel dat wordt ingezet om de prostaat te laten krimpen is finasteride, dat ook bekend staat als haargroeimiddel. “Dit soort hormoontherapie zorgt ervoor dat de klachten na verloop van tijd afnemen, maar geeft in een beperkt aantal gevallen ook erectiestoornissen. In tweede instantie kan een deel van de prostaat via een ingreep worden verwijderd.” Plasklachten kunnen ook te wijten zijn aan nier- en blaaslijden. Symptomen zoals ’s nachts veelvuldig ontwaken om te plassen of een superdringende plasdrang voelen, wijzen eerder in die richting.

Systematisch screenen op prostaatkanker na 45 is niet zinvol gebleken.

Prostaatkanker

Bij mannen ouder dan 45 jaar blijft prostaatkanker de meest voorkomende tumor. “Toch bevelen we niet langer aan iedereen aan om zich te laten screenen”, onderlijnt dr. T’Sjoen. “Enkel mannen van wie de vader, broer of opa deze kanker had, bij wie veel prostaatkanker voorkomt in de familie, of die last hebben van typische plasklachten, is screening zinvol. Bij alle anderen brengt deze screening een waslijst aan onderzoeken en behandelingen op gang die vaak meer schaden. In zowat 70% van de gevallen gaat het bij prostaatkanker op oudere leeftijd om niet-agressieve tumoren die amper groeien en die je best gewoon laat opvolgen.”

Onder de gordel — dr. Guy T’Sjoen — Van Halewyck — 21,99 euro — isbn 9789461317711

Testosteron en anti-aging

“In de VS vliegen de testosteronsupplementen over de toonbank. Reden voor dit succes? Het vermeende verjongingseffect. Maar testosteron heeft dat effect helemaal niet. Integendeel: wie op oudere leeftijd iets lagere hormonale waarden heeft, leeft langer. Mannen die supplementen nemen zonder een echt tekort, creëren bovendien op termijn een probleem, omdat hun lichaam de eigen testosteronproductie stopzet. Bij mannen met prostaatklachten of hart- en vaatziekten zijn er zelfs gezondheidsrisico’s verbonden aan het nemen van deze supplementen”, waarschuwt dr. T’Sjoen.

Partner Content